است كه درباره عقايد اسلامى بحث مى كند؛ يعنى آنها را تبيين مى كند و با استفاده از روشهاى مختلف به اثباتشان مى پردازد و با پاسخگويى به شبهات، از آنها دفاع مى كند».
در اين تعريف از موضوع، غايت و روش كلام استفاده شده است و كامل ترين تعريف آن است كه اين سه عنصر را دارا باشد. بدين جهت، لازم است اين سه جزء را بيان كنيم:
موضوع علم كلام: اينكه موضوع الهيّات و كلام اسلامى چيست، ديدگاه هاى مختلفى مطرح شده كه از ميان آنها، دو ديدگاه واقع بينانه تر و استوارتر است: يكى اينكه موضوع علم كلام: ذات و صفات الهى اعمّ از صفات ذاتى و صفات فعلى است و ديگرى اينكه موضوع علم كلام، عقايد ايمانى يا اسلامى است. اصول اين عقايد عبارت اند از: وجود خداوند و يگانگى او (توحيد)، صفات جمال و جلال (علم، قدرت، حيات، حكمت، عدل)، نبوت و معاد. از آنجا كه نبوّت و معاد نيز از افعال الهى و مقتضيات صفات كمال او مى باشد و از طرفى، صفات الهى، اعم از صفات ذاتى و فعلى است، مى توان نبوت و معاد را نيز داخل در صفات الهى دانست.
اهداف، وظايف و جايگاه علم كلام: تبيين و اثبات عقايد دينى و دفاع از آنها از طريق پاسخگويى به اشكالات و شبهات، از مهم ترين اهداف و وظايف الهيّات و علم كلام است، اثبات موضوعات ديگر علوم اسلامى، مانند «موضوع علم تفسير» نيز از غايات علم كلام به شمار مى رود. اين مطلب، كه قرآن كلام الهى و كتاب آسمانى است، از مسائلى است كه در علم كلام اثبات مى شود.
با توجه به اهداف و وظايف علم كلام مى توان به اهميّت و جايگاه آن پى برد. هر يك از اهداف ياد شده مى تواند دليل استوارى بر اهميّت و جايگاه برجسته اين علم باشد، قرآن كريم يادآور مى شود كه گرچه مؤمنان در پيشگاه الهى مقام والايى دارند، ولى مؤمنان عالم از درجاتى بالاتر برخوردارند: «يَرْفَعِ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ