غافل از اينكه عيب در خود آنها بوده است نه در آئين اسلام، اگر پرده‌هاى كبر و غرور بر قلب آنها نيفتاده بود، اگر مست مال و مقام و شهوت نبودند، اگر خود برتربينى و خودمحورى اجازه تحقيق حق به آنها مى‌داد، و همانند تهيدستان پاكدل، حقجو و حق طلب بودند، آنها نيز به سرعت جذب اسلام مى‌شدند.

لذا در پايان آيه با اين تعبير لطيف به آنها پاسخ مى‌گويد:" چون خود آنها به وسيله قرآن هدايت نشدند به زودى مى‌گويند اين يك دروغ قديمى است"! (وَ إِذْ لَمْ يَهْتَدُوا بِهِ فَسَيَقُولُونَ هذا إِفْكٌ قَدِيمٌ‌) [1] يعنى آنها نخواستند به وسيله قرآن هدايت شوند نه اينكه هدايت قرآن كمبودى داشت.

تعبير به" افك قديم" شبيه تهمت ديگرى است كه از زبان آنها در آيات قرآن نقل شده كه مى‌گفتند: اينها أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ‌ (افسانه‌هاى پيشينيان) است (فرقان- 5).

و نيز تعبير به" سيقولون" به صورت فعل مضارع دليل بر اين است كه آنها به طور مستمر اين تهمت را به قرآن مى‌بستند، و آن را پوششى براى عدم ايمان خود قرار مى‌دادند.

[1]" اذ" در اين آيه ظرفيه است بعضى آن را متعلق به سيقولون مى‌دانند و مى‌گويند وجود" فاء" مانع نيست ولى بعضى ديگر مانند زمخشرى در كشاف معتقدند چون فعل بعد از آن ماضى است و سيقولون مضارع است نمى‌تواند متعلق به آن باشد بلكه متعلق به محذوفى است و در تقدير چنين است" و اذ لم يهتدوا به ظهر عنادهم" ولى احتمال اول با معنى آيه بسيار سازگارتر است.