از شعيب عقرقوفى براى ما حديث كرد كه وى گفته است: من از امام صادق (ع) معناى جمله‌(وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ) را پرسيدم، فرمود: حق از خوشه (گندم و جو ...) يك دسته و از خرما هنگامى كه چيده شود يك مشت است. سپس اضافه كرد كه از ايشان پرسيدم آيا ممكن است انسان اين حق را بعد از بردن خرمن به خانه بپردازد؟ فرمود: نه اگر قبل از بردنش بپردازد به سخاوت وى نزديكتر است‌[1].

و نيز در همان تفسير از احمد بن ادريس از برقى از سعد بن سعد از حضرت رضا (ع) نقل كرده كه شخصى از آن جناب پرسيد: اگر در موقع درو و برداشت حاصل مساكين حاضر نباشند چه بايد كرد؟ حضرت فرمود: در اين صورت تكليفى بر او نيست‌[2].

و در كافى از على بن ابراهيم از ابن ابى عمير از معاوية بن حجاج روايت كرده كه گفت: من از امام صادق (ع) شنيدم كه مى‌فرمود: در زراعت دو حق هست: حقى است گرفتنى و حقى است دادنى. عرض كردم گرفتنى آن كدام است و دادنيش كدام؟

فرمود: حقى كه از زراعت به حكم اجبار مى‌گيرند همان عشر و نصف عشر (صدى ده و صدى پنج) است و اما آن حقى كه انسان خودش به طيب خاطر خود مى‌دهد همان حقى است كه آيه:(وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ) متعرض آن است. و مقصود از روز حصاد همان روزى است كه شروع به چيدن مى‌شود و به تدريج روى هم انباشته مى‌گردد، همه اين مدت روز حصاد است.

آن گاه معاوية بن حجاج اضافه كرد (كه مطلب ديگرى را نيز امام فرمود) و به خاطرم جز اين نيست كه فرمود: حقى كه در روز حصاد بايد داد عبارت از اين است كه در طول مدت حصاد هر دفعه كه مسكينى مراجعه مى‌كند يك دسته به او بدهد تا از حصاد فارغ شود[3].

و نيز در كافى به سند خود از ابن ابى نصر از حضرت ابى الحسن رضا (ع) روايت كرده كه از آن جناب از معناى جمله (وَ آتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصادِهِ وَ لا تُسْرِفُوا) پرسيدم، حضرت فرمود: پدرم بارها مى‌فرمود: اسراف در روز درو و روز چيدن خرما به اين است كه انسان با دو مشت خود بدهد. آن گاه فرمود پدرم وقتى در چنين مواقعى به غلامى برمى‌خورد كه با دو مشت خود صدقه مى‌داد، صدايش مى‌زد و مى‌فرمود: خرما را مشت مشت و سنبل (خوشه) را دسته دسته بده‌[4].

[1] ( 1 و 2) تفسير قمى ج 1 ص 218

[2] ( 1 و 2) تفسير قمى ج 1 ص 218

[3] كافى ج 3 ص 564 خ 1

[4] كافى ج 3 ص 566 ح 6