اين اختلافى كه در مورد نوشته شدن آيه است كشف مى‌كند از اينكه مراد از نوشته شدن، قضاى الهى و ظهور حكم او است، و اختلاف در موضع كتابت از جهت اختلاف در اعتبار است، مثلا آن روايتى كه مى‌گويد آيه شريفه بين دو چشم امام نوشته شده آيه را وجهه و هدف امام قرار داده و مى‌رساند كه امام هميشه متوجه اين آيه است. و آن روايتى كه مى‌گويد آيه شريفه بين دو كتف امام نوشته شده منظور از آن اين است كه بار امامت به دوش آن حضرت گذاشته شده و ظهور و تاييد امام به بركت اين آيه است. و آن روايتى كه مى‌گويد آيه شريفه به بازوى راست امام نوشته شده مى‌رساند كه اين آيه برنامه عملى امام است و تقويت و تاييد امام در عمل به وسيله اين آيه است.

اين روايت و آن دو روايتى كه قبل از آن ايراد شد آنچه را كه در بيان آيه گفتيم كه آيه ظهور دارد در اينكه مراد از تماميت كلمه، ظهور دعوت اسلامى و لوازم آن از قبيل نبوت رسول خدا 6 و نزول قرآن و امامت ائمه اهل بيت (ع) است را تاييد مى‌كند.

در تفسير عياشى در ذيل آيه‌(فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ) از محمد بن مسلم روايت شده كه گفت: من از امام (ع) پرسيدم مردى ذبح مى‌كند و در هنگام ذبح لا اله الا اللَّه و يا سبحان اللَّه و يا الحمد للَّه و يا اللَّه اكبر مى‌گويد آيا اينگونه ذكرها كفايت از بسم اللَّه مى‌كند؟ فرمود: آرى همه اينها اسماى خداى تعالى است‌[1].

و نيز در همين تفسير عياشى از ابن سنان روايت شده كه گفت: از امام صادق (ع) پرسيدم آيا خوردن ذبيحه پسر بچه و زنان حلال است؟ فرمود: آرى، در صورتى كه زن مسلمان باشد و در هنگام ذبح اسم خدا را ببرد ذبيحه‌اش حلال است، و همچنين پسر بچه در صورتى كه بازويش قدرت ذبح را داشته باشد و در هنگام ذبح اسم خدا را ببرد ذبيحه‌اش حلال است، و اگر هم مرد مسلمان بردن اسم خدا را فراموش كند باز خوردن ذبيحه‌اش اشكال ندارد، مگر آنكه در دين متهم باشد[2]. (يعنى در اثر اتهام گمان برى كه گفتن بسم اللَّه را عمدا ترك نموده).

مؤلف: در اين معنا روايات ديگرى از طرق اهل سنت وارد شده.

و نيز در همان كتاب از حمران روايت شده كه گفت: من از امام صادق (ع) شنيدم كه در باره ذبيحه ناصبى و يهودى مى‌فرمود: ذبيحه آنان را مخور مگر آنكه بشنوى كه در

[1] تفسير عياشى، ج 1 ص 375 ح 85

[2] تفسير عياشى ج 1 ص 375 ح 86- 87