نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 5 صفحه : 642
غفلت كرده از اينكه هر كس آن روايت را نقل كرده،
على و اصحابش را گفته، هم چنان كه ديگران سلمان و قومش را و جمعى ديگر ابو موسى و
قومش را و رواياتى ديگر ابو بكر و اصحابش را نام بردهاند و همچنين رواياتى كه-
بعضى از آنها گذشت- آيه را در شان على مىداند، اصحاب على را هم ذكر كرده و در اين
روايات كه مورد نظر مفسر نامبرده بوده، هيچ روايتى نيست كه گفته باشد آيه در شان
على (ع) به تنهايى نازل شده، تا وى اشكال كند به اينكه لفظ آيه نص در جماعت است و
با يك نفر تطبيق نمىشود.[1] بله در
تفسير ثعلبى آمده كه اين آيه در شان على (ع) نازل شده[2]
و نيز در كتاب نهج البيان شيبانى از امام باقر و امام صادق (ع) آمده كه اين آيه در
شان على (ع) نازل شده و مراد از اين كلمات به قرينه رواياتى ديگر اين است كه در
شان آن جناب و در شان اصحابش نازل شده، اما نه به اين معنا كه خدا اصحاب آن حضرت
در جنگ جمل و صفين و خوارج را براى هميشه و به تمام معنا دوست مىدارد بلكه معنايش
اين است كه اصحاب آن جناب را از اين جهت كه در اين جنگها اسلام را يارى كردند
دوست مىدارد.
علاوه بر
اينكه رواياتى زياد از طرق بيشتر محدثين مىآيد كه گفتهاند: آيه شريفه:
(إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ) در شان على (ع) نازل
شده با اينكه در عبارت آيه الذين آمده كه صيغه جمع است.
از اين هم كه
بگذريم در آن روايت (يعنى روايت قتاده و ضحاك و حسن) اشكال ديگرى هست و آن اين است
كه آيه:(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ
عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ
...) بدون هيچ ترديدى ظهور در معناى تبديل و استغناء دارد مىخواهد
بفرمايد: خدا و دين او از شما بى نياز است و به زودى شما مسلمانان را تبديل به
مسلمانانى مىكند كه چنين و چنانند، حال چه اينكه خطاب به مسلمانان موجود در روز
نزول باشد و يا به مجموع موجودين و معدومين، خلاصه كلام اينكه مقصود خطاب به
جماعتى از مؤمنين است به اينكه اگر همه آنها و يا بعضى از آنها از دين مرتد شوند،
به زودى خداى تعالى آنها را مبدل به قومى مىكند كه دوستشان دارد- و معلوم است كه
نه خدا مرتدين را دوست دارد و نه مرتدين خدا را- مبدل به قومى مىكند كه داراى
چنين و چنان صفاتى هستند و دين خدا را يارى مىكنند.