خون بها مبدل مى‌كنيم- و خواننده محترم مى‌تواند براى اطلاع بيشتر به بحثى كه ما در تفسير آيه شريفه:(مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ)[1] و بحثى كه در ذيل آيه:(قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ ...)[2] داشتيم مراجعه نمايد.

ذات مقدس خداى سبحان نيز- علاوه بر محال بودن عقلى فديه، كه بيانش گذشت- به خصوص اين مساله اشاره كرده و آن را نفى نموده است آنجا كه فرمود:(فَالْيَوْمَ لا يُؤْخَذُ مِنْكُمْ فِدْيَةٌ وَ لا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مَأْواكُمُ النَّارُ)[3]، در سابق هم گذشت كه كلام عيسى هم كه قرآن كريم آن را حكايت نموده، از اين قبيل است و آن كلام اين است:( وَ إِذْ قالَ اللَّهُ يا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَ أُمِّي إِلهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ؟ قالَ سُبْحانَكَ ما يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ ما لَيْسَ لِي بِحَقٍ‌) ...(ما قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا ما أَمَرْتَنِي بِهِ، أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكُمْ وَ كُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً ما دُمْتُ فِيهِمْ، فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَ أَنْتَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ شَهِيدٌ، إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبادُكَ وَ إِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ )[4]، براى اينكه جمله:(وَ كُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيداً ...) به اين معنا است كه عرض كرده باشد: پروردگارا من ما دام كه در بين بندگان تو بودم، وظيفه‌اى نداشتم جز آنچه كه تو برايم معين كردى و آن عبارت بود از: تبليغ رسالت و شهادت بر اعمال ، و اما هلاك شدن و نجات يافتن، عذاب شدن يا آمرزيده شدنشان به عهده تو است، هيچ ارتباطى با من ندارد و من هيچ مسئوليتى هم نسبت به آن ندارم و تو در اين باره اختياراتى به من نداده‌اى تا با استفاده از آن مردم را از عذاب تو خارجشان كنم و مثلا نگذارم تو بر آنان مسلط شوى و اين بيان كاملا دلالت مى‌كند بر نبودن مساله‌اى به نام فداء، چون اگر چنين چيزى وجود مى‌داشت نبايد در آيه شريفه خود را از اعمال مردم تبرئه كند و عذاب و مغفرت هر دو را به خداى سبحان ارجاع داده، مساله را بطور كلى بى‌ارتباط به خود بداند.

و در معناى اين آيات آيه شريفه زير است كه مى‌فرمايد:(وَ اتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ)[5].

[1] سوره حمد، آيه 4 .

[2] سوره آل عمران، آيه 26 .

[3] امروز از شما فديه و عوض گرفته نمى‌شود، نه از شما و نه از كسانى كه كافر شدند، ماواى همه شما آتش است. سوره حديد، آيه 15 .

[4] سوره مائده، آيه 118 .

[5] بترسيد از روزى كه هيچ كسى به جاى ديگرى جزا داده نمى‌شود و از كسى شفاعت قبول نگشته عوض گرفته نمى‌شود و يارى هم نمى‌شوند. سوره بقره، آيه 48 .