مسيح را خود خدا دانسته‌اند، 3-(لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ)[1]، در اين آيه كه بعد از آيه (72) قرار گرفته، خدا را سومين خدا از خدايان سه‌گانه دانسته‌اند، آيه:(وَ لا تَقُولُوا ثَلاثَةٌ)[2] هم به همين معنا اشاره دارد.

و اين آيات هر چند به ظاهرش مشتمل بر سه مذهب و سه مضمون و سه معناى مختلف است و به همين جهت بعضى‌ها از قبيل شهرستانى صاحب كتاب ملل و نحل آنها را حمل بر اختلاف مذاهب كرده و گفته است: مذهب مكانيه قائل به فرزندى حقيقى مسيح براى خدايند و نسطوريه گفته‌اند: نزول عيسى و فرزنديش براى خدا از قبيل تابش نور بر جسمى شفاف چون بلور است، و يعقوبيه گفته‌اند: از باب انقلاب ماهيت است، خداى سبحان به گوشت و خون منقلب شده است.[3] و ليكن ظاهرا قرآن كريم (العياذ باللَّه) كتاب ملل و نحل نيست تا بخواهد به اين مذاهب بپردازد و هرگز به خصوصيات مذاهب مختلف آنان اهتمام نمى‌ورزد بلكه به اعتقاد غلطى مى‌پردازد كه مشترك بين همه آنان است و آن مساله فرزندى مسيح براى خداى تعالى است و اينكه جنس مسيح از سنخ جنس خدا است و نيز به آثارى مى‌پردازد كه بر اساس اين اعتقاد غلط مترتب كرده‌اند كه يكى از آنها مساله تثليث است، هر چند كه در تفسير كلمه تثليث اختلاف بسيار و مشاجره و نزاع دامنه‌دار كرده‌اند، دليل بر اين معنا اين است كه قرآن كريم به يك زبان و يك بيان عليه آنان احتجاج كرده، معلوم مى‌شود مورد نظر قرآن از كل مسيحيت مساله‌اى است كه همه در آن شريكند.

[مساله پدر و پسر بودن خدا و مسيح در انجيل‌هاى موجود]

توضيح اينكه تورات و انجيل‌هاى موجود در دست ما، از يك سو صراحت دارند بر اينكه خداى تعالى يكى است و از سوى ديگر انجيل به صراحت مى‌گويد مسيح پسر خدا است ! و از ديگر سو تصريح مى‌كند به اينكه اين پسر همان پدر است و لا غير .

حتى اگر مساله پسرى را حمل مى‌كردند بر صرف احترام و برگشت گيرى باز قابل اغماض بود، اين كار را هم نكردند با اينكه در مواردى از انجيل به اين معنا تصريح شده، از آن جمله مى‌گويد: و من به شما مى‌گويم دشمنان خود را دوست بداريد و براى لعنت كنندگان خود آرزوى بركت كنيد و به هر كس كه با شما دشمنى كرد احسان نمائيد و هر كس كه شما را

[1] سوره مائده، آيه 73 .

[2] سوره نساء، آيه 171 .

[3] ملل و نحل ج 1 ص 222- 224- 225.