مؤلف: در اين
معنا روايات بسيارى وجود دارد كه قسمتى از آنها بزودى از نظر خوانندگان خواهد
گذشت، و اگر در روايات نامبرده آيه شريفه با مساله: دو فرشته نويسنده حسنات و
سيئات تطبيق شد، منافاتى با تطبيق روايت مورد بحث، ندارد كه آيه را بر فرشته و
شيطان تطبيق كرده، براى اينكه آيه شريفه بر بيش از اين دلالت ندارد كه رقيب و
عتيدى براى هر انسانى هست و مراقب تمامى سخنان او هستند، و در طرف راست و چپ هر كس
قرار دارند، و اما اينكه اين رقيب و عتيد هر دو از ملائكهاند و يا يكى ملك و
ديگرى شيطان است، آيه شريفه صراحتى در هيچيك ندارد و بر هر دو احتمال قابل انطباق
است.
و نيز در
همان كتاب (كافى) از زراره روايت آورده كه گفت: من از امام صادق (ع) از
معناى رسول ، نبى ، محدث سؤال كردم،
فرمود: رسول آن كسى است كه فرشته وحى را مىبيند و مىبيند كه دارد
رسالت الهى را برايش مىآورد و مىگويد پروردگارت چنين و چنان دستور داده و رسول
با داشتن پست رسالت نبى هم هست، و اما نبى فرشتهاى را كه
بر او نازل مىشود نمىبيند، بلكه خبرى كه قرار است بر او نازل گردد به دلش
مىافتد و در چنين حالى نظير غشوه و بيهوشى به او دست مىدهد، و در آن حالت خواب
مىبيند.
پرسيدم: از
كجا مىفهمد آنچه در خواب ديده حق است؟ فرمود: خداى تعالى برايش بيان مىكند آنچه
كه يقين مىكند كه حق است، ولى فرشته را نمىبيند (تا آخر حديث)[2].
مؤلف: اينكه
فرمود: رسول با داشتن رسالت نبى هم هست اشاره است به اينكه هر دو صفت
ممكن است در شخص جمع شود و ما در سابق در تفسيرى كه ذيل آيه:(كانَ
النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ ...)[3] داشتيم بحثى
پيرامون معناى رسالت و نبوت كرديم.
و اينكه
فرمود: حالتى شبيه به غشوه و بيهوشى به او دست مىدهد منظورش تفسير
رؤياى پيامبر است، مىخواهد بفرمايد: منظور از رؤيا در پيامبران مشاهده و درك غيب
است، نه رؤيا به معناى معروفش و جمله: خداى تعالى برايش بيان مىكند اشاره
است به همان معنايى كه در سابق گذشت كه انبيا به خاطر داشتن عصمت داراى
تشخيص هستند كه
[1] هيچ سخنى را انسان در فضاى دهان نمىجود مگر آنكه نزدش دو كس
بعنوان رقيب و عتيد از طرف راست و چپ قرار دارند( سوره ق آيه 18).
[2] با اين الفاظ بيان از زراره است كافى ج 1 ص 76 ح 1 و 4.