نظير آيه:(وَ إِنْ تُبْدُوا ما فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ، يُحاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ)[1] است با اين تفاوت كه در آيه مورد بحث ابتدا نهان داشتن را و سپس اظهار كردن را آورده، و در آيه سوره بقره بعكس ذكر فرموده، و اين بطورى كه گفته‌اند بدان جهت است كه آيه مورد بحث فرموده چه آن كنيد و چه اين كنيد خدا آن را مى‌داند و در آيه سوره بقره فرموده: خدا آن را حساب مى‌كند ، و مناسب‌تر به حال دانستن اين است كه متعلق به مخفى شود، و مناسب‌تر به حال حساب كردن اين است كه متعلق به ظاهر و آشكار گردد.

در آيه شريفه رسول گرامى خود را مامور نموده اين حقيقت را ابلاغ كند كه آنچه در نفس دارند چه پنهانش كنند و چه اظهارش بدارند، خدا آن را مى‌داند و خودش آن را بيان نكرده، با اينكه در آيات سابق حقايق را خود خدا بيان مى‌كرد و اين تغيير سياق جز براى اين نبوده كه بفهماند خدا بزرگتر از آن است كه خودش با افرادى كه مى‌داند در آينده با او مخالفت مى‌كنند، هم كلام شود، هم چنان كه نظير اين تغيير سياق را در جمله‌(وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ ...) ديديم.

و در جمله:(وَ يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ، وَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ) مشابهتى با آيه سوره بقره هست، كه در سابق در باره اين مشابهت سخن رفت.

(يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَراً، وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ) از اتصال سياق كلام برمى‌آيد كه اين آيه تتمه گفتار در آيه قبلى باشد، كه در آن رسول خدا 6 را مامور به ابلاغ كرده بود، و ظرف (يوم) متعلق به مطلبى تقديرى است، و تقدير كلام اذكر يوم تجد ... است، يعنى بياد آر روزى را كه چنين و چنان مى‌شود، و يا متعلق به جمله:(يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ يَعْلَمُ ...) است، خواهى گفت در اين صورت معناى آيه اين مى‌شود كه خدا در آن روز علم پيدا مى‌كند، و حال آنكه خدا هميشه عالم است، جواب مى‌گوئيم اين عيبى ندارد، براى اينكه كلمه روزى كه ظرف است براى علم خدا بدانچه كه ما از احوال قيامت مشاهده مى‌كنيم، نه به اصل روز قيامت، و به عبارتى ديگر كلمه روز ظرف است براى علم خدا بالنسبه به ظهور امر براى ما، نه بالنسبه به تحقق آن از ناحيه خدا هم چنان كه آيه زير كه مى‌فرمايد خدا در قيامت مالك و قادر است منافات ندارد با اينكه در دنيا هم مالك و قادر باشد، چون گفتيم منظور ظهور ملك و قدرت خدا در قيامت است و آيه چنين است:(يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى‌ عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْ‌ءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ)

[1] سوره بقره آيه 284.