غالبا ناشى از عدم تسليم است كه آن هم مستلزم خلود در آتش است.

از اينجا پاسخ يك استدلال نابجا روشن مى‌گردد و آن استدلال معتزله است كه گفته‌اند: آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه هر كس گناه كبيره‌اى مرتكب شود در عذاب دوزخ جاودان خواهد بود علت نابجايى آن اين است كه هر چند آيه دلالت دارد بر اينكه مرتكب گناه كبيره بلكه هر كس كه گناه كند در عذاب مخلد است، ليكن دلالتش منحصر در ارتكاب گناه با انكار حكم خدا است و البته چنين كسى كه تسليم حكم خدا نيست مسلمان نيست و بايد هميشه در عذاب باشد.

مفسرين در معناى جمله:(فَلَهُ ما سَلَفَ) و جمله‌(وَ أَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ) و جمله: ((وَ مَنْ عادَ) ...) وجوهى از معانى و احتمالات ذكر كرده‌اند كه اساس همه آنها همان معنايى است كه مفسرين از آيه فهميده‌اند و در سابق نقل شد و چون اساس آن احتمال‌ها فاسد بود، فائده‌اى در نقل آن احتمالات نديديم.

[معناى جمله: (يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ‌)- خدا ربا را نابود مى‌كند و صدقات را نمو و زيادت مى‌دهد ]

(يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ‌) ... كلمه محق به فتحه ميم و سكون حاء و قاف مصدر فعل (يمحق) و به معناى نقصان پى در پى است بطورى كه آن چيزى كه محق مى‌شود تدريجا فانى شود و در مقابل كلمه ارباء كه مصدر فعل يربى است به معناى نمو و رو به زيادت نهادن و كلمه (أثيم) به معناى صاحب اثم است و در سابق، معناى اثم گذشت.

در آيه شريفه، ارباء صدقات و محق ربا را مقابل يكديگر قرار داده، در سابق هم گفتيم كه ارباء صدقات و نمو دادن آن مختص به آخرت نيست بلكه اين خصيصه هم در دنيا هست و هم در آخرت در نتيجه از مقابله نامبرده مى‌فهميم كه محق ربا نيز هم در دنيا هست و هم در آخرت.

پس هم چنان كه يكى از خصوصيات صدقات، اين است كه نمو مى‌كند و اين نمو، لازمه قهرى صدقه است و از آن جدا شدنى نيست چون باعث جلب محبت و حسن تفاهم و جذب قلوب است و امنيت را گسترش داده و دلها را از اينكه به سوى غصب و دزدى و افساد و اختلاس بگرايد، باز مى‌دارد و نيز باعث اتحاد و مساعدت و معاونت گشته و اكثر راههاى فساد و فناى اموال را مى‌بندد و همه اينها باعث مى‌شود كه مال آدمى در دنيا هم زياد شود و چند برابر گردد.

همچنين يكى از خواص ربا كاهش مال و فناى تدريجى آن است چون ربا باعث قساوت قلب و خسارت مى‌شود و اين دو باعث بغض و عداوت و سوء ظن مى‌گردد و امنيت و