بحثي پيرامون تجسم اعمال گذرانديم.

[وجود ارتباط بين اعمال انسان و حوادث خارجى اين جهان‌]

يكى ديگر از احكام اعمال اين است كه بين اعمال انسان و حوادثى كه رخ مى‌دهد ارتباط هست، البته منظور ما از اعمال تنها حركات و سكنات خارجيه‌اى است كه عنوان حسنه و سيئه دارند، نه حركات و سكناتى كه آثار هر جسم طبيعى است، به آيات زير توجه فرمائيد:

(وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ)[1](إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ، حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ إِذا أَرادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوْءاً فَلا مَرَدَّ لَهُ)[2](ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى‌ قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ)[3] و اين آيات ظاهر در اين است كه ميان اعمال و حوادث تا حدى ارتباط هست، اعمال خير و حوادث خير و اعمال بد و حوادث بد.

و در كتاب خداى تعالى دو آيه هست كه مطلب را تمام كرده، و به وجود اين ارتباط تصريح نموده است، يكى آيه شريفه‌(وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‌ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ، وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ)[4] و ديگرى آيه:(ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ، لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا، لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ)[5].

پس معلوم مى‌شود حوادثى كه در عالم حادث مى‌شود، تا حدى تابع اعمال مردم است، اگر نوع بشر بر طبق رضاى خداى عمل كند، و راه طاعت او را پيش گيرد، نزول خيرات و باز شدن درهاى بركات را در پى دارند، و اگر اين نوع از راه عبوديت منحرف گشته، ضلالت و فساد نيت را دنبال كنند، و اعمال زشت مرتكب گردند، بايد منتظر ظهور فساد در خشكى و دريا، و هلاكت امتها، و سلب امنيت، و شيوع ظلم، و بروز جنگها، و ساير بدبختى‌ها باشند،

[1] و آنچه مصيبت كه به شما مى‌رسد به خاطر كارهايى است كه به دست خود كرده‌ايد، البته خداى تعالى از تاثير بسيارى از كارهاى شما جلوگيرى مى‌كند. سوره شورا آيه 30

[2] به درستى خداوند نعمت هيچ قومى را سلب نمى‌كند و وضع آنان را تغيير نمى‌دهد تا خودشان وضع خود را تغيير دهند، و چون خدا براى قومى بدى بخواهد ديگر برگشتى برايش نيست. سوره رعد آيه 12

[3] و اين بدان جهت است كه خدا هرگز چنين نبوده كه نعمت قومى را تغيير دهد، و به عذاب مبدل سازد، مگر وقتى كه آنان وضع خود را تغيير داده باشند. سوره انفال آيه 53

[4] اگر اهل بلاد ايمان مى‌آوردند، و تقوا پيشه مى‌كردند، ما بركت‌هايى از آسمان بر آنان مى‌گشوديم، و ليكن تكذيب كردند و ما به جرم اين عادتشان گرفتيم. سوره اعراف آيه 95

[5] فساد در خشكى و ترى زمين اگر پيدا شد به خاطر اعمالى است كه مردم كردند، تا خدا بعضى از آنچه را كه كردند به ايشان بچشاند. تا شايد بر گردند. سوره روم آيه 41