حركت جهت عمرة القضا شدند، و ترسيدند قريش به عهد سال قبل خود وفا نكنند و باز هم از ورود به مكه جلوگيرشان شوند، و ناگزير پاى كارزار به ميان آيد، و رسول خدا ص هم هيچ راضى نبود كه در ماه حرام و در حرم كارزار كند لذا اين آيه شريفه نازل شد.[1] مؤلف: اين معنا در الدر المنثور به چند طريق از ابن عباس و غير او نقل شده‌[2].

و نيز در مجمع البيان از ربيع بن انس، و عبد الرحمن بن زيد بن اسلم، روايت كرده كه گفته‌اند: اين آيه اولين آيه‌اى است كه در باره قتال نازل شده، و چون نازل شد رسول خدا ص با هر كس كه با آن جناب سر جنگ داشت قتال مى‌كرد، و با هر كس كه از جنگ دست بر مى‌داشت او نيز ترك قتال مى‌كرد، تا آنكه آيه شريفه:(فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ) نازل شد، و آيه قبلى را نسخ كرد.[3] مؤلف: اين حرف اجتهادى است از انس و عبد الرحمن، و گرنه خواننده گرامى متوجه شد كه آيه شريفه ناسخ آيه مورد بحث نيست، بلكه از قبيل تعميم دادن حكم است بعد از خصوصى بودنش.

و در مجمع در ذيل آيه: (وَ اقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ‌) ... مى‌گويد: سبب نزول اين آيه اين بود كه مردى از صحابه مردى از كفار را در ماه حرام به قتل رسانيد، كفار، مؤمنين را به اين عمل توبيخ كردند، خداى تعالى در پاسخ آنان فرمود: جرم فتنه در دين يعنى شرك ورزيدن از جرم قتل نفس در ماه حرام عظيم‌تر است، هر چند كه آن نيز جايز نيست.

مؤلف: خواننده محترم توجه فرمود كه از ظاهر كلام بر مى‌آيد كه سياق آيه شريفه با آيات بعدش يك سياق است، و همه يك دفعه نازل شده. (پس اگر اين واقعه سبب نزول باشد سبب نزول همه آيات مورد بحث است نه تنها آيه نامبرده). مترجم و در الدر المنثور در ذيل آيه: (وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ) ... به چند طريق از قتاده روايت كرده كه گفت: معناى‌(قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ) اين است كه با مشركين قتال كنيد، تا ديگر شركى باقى نماند، و دين همه‌اش براى خدا باشد، يعنى تا آنكه همه به كلمه (لا اله الا اللَّه) كه رسول خدا ص بدان دعوت مى‌كرد و به خاطر آن قتال مى‌نمود، اعتراف كنند.

براى ما نقل كرده‌اند كه رسول خدا ص مى‌فرمود: خداى تعالى مرا مامور

[1] مجمع البيان ج 1 ص 284

[2] الدر المنثور ج 1 ص 206.

[3] مجمع البيان ج 1 ص 284