نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 86
قصد آدمى
حركت كرده تا به او رسيده است. و مراد از جمله(فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ) گناهان و زشتىها است. و معناى جمله(وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ) اين است كه خداوند بسيارى از همان گناهان و
زشتىهايتان را مىبخشايد.
خطاب
در اين آيه اجتماعى و متوجه به جامعه است، و مانند خطابهاى ديگر منحل به خطابهاى
جزئى و به فرد فرد اجتماع نيست، و لازمهاش اين است كه مراد از مصيبت هم مصائب
عمومى و همگانى از قبيل قحطى، گرانى، و با، زلزله و امثال آن باشد.
پس
مراد آيه اين شد: مصائب و ناملايماتى كه متوجه جامعه شما مىشود، همه به خاطر
گناهانى است كه مرتكب مىشويد، و خدا از بسيارى از آن گناهان درمىگذرد و شما را
به جرم آن نمىگيرد. پس آيه شريفه در معناى اين آيات است:(ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ
لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ)[1].(وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ
بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا)[2].(إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما
بِأَنْفُسِهِمْ)[3] و
آيات ديگرى كه همه دلالت دارد بر اينكه بين اعمال آدمى و نظام عالم ارتباطى خاص
برقرار است. به طورى كه اگر جوامع بشرى عقائد و اعمال خود را بر طبق آنچه كه فطرت
اقتضاء دارد وفق دهند، خيرات به سويشان سرازير و درهاى بركات برويشان باز مىشود،
و اگر در اين دو مرحله به فساد بگرايند، زمين و آسمان هم تباه مىشود، و زندگيشان
را تباه مىكند.
اين
آن حقيقتى است كه سنت الهى اقتضاى آن را دارد، مگر آنكه باز هم پاى سنت ديگر به
ميان آيد، همان سنت كه گفتيم حاكم بر سنت رزق است، يعنى سنت امتحان و استدراج و
املاء كه در اين صورت وضع صورتى ديگر به خود مىگيرد، (و به جاى چشاندن نمونهاى
از آثار سوء اعمالشان، نعمت را به سويشان سرازير مىكند، تا به طور كلى با فساد خو
[1] اگر فساد در خشكى و دريا پيدا شود، به خاطر گناهانى است كه
مردم مىكنند، و پيدا شدن آن براى اين است كه خداوند نمونهاى از آثار شوم
اعمالشان را به ايشان بچشاند، شايد برگردند. سوره روم، آيه 41.
[2] و اگر مردم شهرها ايمان مىآوردند و تقوى پيشه مىكردند، ما
بركتهايى از آسمان و زمين برويشان مىگشوديم، اما به جاى ايمان و تقوى تكذيب
كردند. سوره اعراف، آيه 96.
[3] خدا نعمتهاى هيچ قومى را دگرگون نمىسازد، تا آنكه خودشان
وضع خود را دگرگون كنند و رفتار خود را تغيير دهند. سوره رعد، آيه 11.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 86