يعنى فلانى از فلان شخص جوار و پناه خواست فاجاره و او هم جوارش داد، يعنى از او خواست تا از وى حمايت كند، و او هم حمايت كرد، يعنى قصد سوء دشمنان را از او دفع نمود.

و اين معنا در همه افعال خداى تعالى جريان دارد، براى اين كه هيچ موجودى نيست كه خداوند به او عطائى بخشد و يا بخشيده‌اش را براى او باقى بدارد، مگر آنكه آن را به هر نحو و هر قدر كه بخواهد حفظ مى‌كند، بدون اينكه چيزى مانعش شود، چون هر مانعى را كه فرض كنيد اگر جلوگير او شود به اذن و مشيت خود او شده پس در حقيقت منع از خود او است و با يك عمل خود از عمل ديگرش جلوگير شده، چون منع مانع را خدا به مانع داده، و او مى‌تواند از منع او و يا از مقدارى از آن جلوگيرى كند.

پس منظور از اينكه فرمود:(وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ) اين است كه او بدى و سوء را از هر كس كه مورد سوء قصد قرار گرفته باشد منع مى‌كند، ولى كسى و چيزى نيست كه جلو سوء او را نسبت به كسى بگيرد.

و معناى آيه اين است كه: به اين منكرين بعث بگو كيست آن كسى كه ايجاد تمامى موجودات مخصوص او است، و نيز آثار و خواص هر موجودى را تنها او به آن موجود داده و او از هر كس كه به وى پناهنده شود حمايت مى‌كند و كسى نيست كه كسى را از خشم و عذاب او حفظ و حمايت كند، اگر داناييد؟.

(سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ) بعضى‌[1] از مفسرين گفته‌اند: مراد از سحر اين است كه چيزى در خيال انسان بر خلاف آنچه كه هست جلوه كند، كه بنا به گفته اينان كلمه تسحرون استعاره يا كنايه خواهد بود، و معنايش اين مى‌شود كه: به زودى جوابت مى‌دهند كه ملكوت آسمانها و زمين براى خداست. وقتى جواب دادند ايشان را توبيخ كن كه پس تا كى حق در خيال شما باطل جلوه مى‌كند؟ وقتى ملك مطلق براى خداى سبحان است، پس او مى‌تواند نشاة آخرت را ايجاد نموده، اموات را براى حساب و پاداش و كيفر دوباره زنده كند، و براى او جز يك امر و فرمان كن مئونه‌اى ندارد.

اين را هم بايد دانست كه اين احتجاجات سه‌گانه همان طور كه امكان بعث را اثبات مى‌كند، همچنين يگانگى خدا را در ربوبيت اثبات مى‌نمايد، چون ملك حقيقى بدون‌

[1] مجمع البيان، ج 7، ص 115.