responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 15  صفحه : 377

به وجود خداى تعالى و به محال بودن درك حقيقت ذات او، و به اينكه پديد آورنده عالم، ذاتى است واجب الوجود و احدى در وجوب وجود، شريك او نيست قائل هستند و آلهه‌اى را كه خيال كرده است هر يك مدبر يك ناحيه از عالمند همه را مخلوق خدا مى‌دانند- كه بيانش گذشت- بنا بر اين، گفتار مذكور در تقرير آيه، گفتارى است كه هيچ ربطى به مقام احتجاج و مخاصمه عليه وثنى‌ها ندارد.

(قالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَ لا تَسْتَمِعُونَ)- يعنى آيا گوش نمى‌دهيد به اين موسى كه چه مى‌گويد؟ و اين استفهام براى تعجب است، و منظورش اين است كه حاضران نيز خوب گوش بدهند و مانند او تعجب كنند، كه ادعاى رسالت از طرف رب العالمين مى‌كند و چون مى‌پرسم رب العالمين چيست دوباره همان سخن اولش را اعاده مى‌كند و چيزى علاوه بر آن نمى‌گويد.

و اين عكس العملى كه فرعون بروز داد، نقشه‌اى بود كه بر روى حق پرده بپوشاند چون از كلام موسى (ع) حق برايش روشن شده بود، زيرا موسى گفت تمامى عالم دلالت دارد بر يك تدبير، كه اهل يقين آن را مشاهده مى‌كنند و اين وحدت تدبير، دلالت دارد بر اينكه رب و مدبرى واحد دارد، و اين رب واحد، همان رب العالمين است كه درباره او از من سؤال كردى، ولى فرعون گفتار موسى را اين طور تفسير كرد كه وى مى‌گويد: ما رسول رب العالمينيم، و چون از او مى‌پرسم رب العالمين چيست؟ جوابم مى‌دهد كه او رب العالمين است.

از آنچه گذشت روشن گرديد اينكه بعضى‌[1] از مفسرين در تفسير جمله اذ تسمعون گفته‌اند كه مرادش اين بوده كه: من از ذات رب العالمين مى‌پرسم و او از صفاتش خبر مى‌دهد تفسير صحيحى نيست، براى اينكه سؤال فرعون از ذات، ذات از حيث صفت بود، كه بيانش گذشت، تازه موسى (ع) در پاسخ، ذات را به وصف هم تفسير نكرد، بلكه عبارت رب العالمين را عوض كرده به جايش‌(رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) آورده، خلاصه، در عبارت دومى، سماوات و ارض را به جاى عالمين در عبارت اول آورد و گويا اشاره كرد به اين كه فرعون معناى كلمه عالمين را نمى‌فهمد.

[جواب دوم موسى 7 به سؤال فرعون از حقيقت رب العالمين:(قالَ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ)]

(قالَ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ)- اين جمله، پاسخ دوم موسى (ع) از پرسش فرعون است، وقتى موسى ديد فرعون دارد مغلطه مى‌كند و امر را بر حاضرين مجلس‌


[1] روح المعانى، ج 19، ص 72.

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 15  صفحه : 377
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست