6 روايت آورده كه همين معنا را افاده مى‌كند و عبارت آن اين است كه:

به خدا پناه ببريد از خشوع نفاق. پرسيدند خشوع نفاق چيست؟ فرمود اينكه ظاهر بدن خاشع ديده شود، ولى در قلب خشوعى نباشد[1].

و در مجمع البيان در ذيل آيه شريفه گفته است: روايت شده كه رسول خدا 6 مردى را ديد كه در حال نماز با ريشش بازى مى‌كرد، فرمود: بدانيد كه اگر اين مرد در دلش خاشع بود بدنش هم خاشع مى‌شد[2].

و نيز در همان كتاب گفته: روايت شده كه رسول خدا 6 در نمازش چشم به سوى آسمان بلند مى‌كرد، همين كه اين آيه نازل شد، از آن به بعد سر به زير مى‌انداخت و چشم به زمين مى‌دوخت‌[3].

مؤلف: اين دو روايت را الدر المنثور[4] هم از جمعى از نويسندگان از رسول خدا 6 روايت كرده و در معناى خشوع روايات بسيارى ديگر هم هست.

[رواياتى در معناى اعراض از لغو و حفظ فرج‌]

و در ارشاد مفيد در كلامى از امير المؤمنين (ع) آورده كه فرموده: هر سخنى كه ذكر خدا در آن نباشد لغو است‌[5].

و در مجمع البيان در ذيل آيه‌(وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ) مى‌گويد: از امام صادق (ع) روايت كرده‌اند كه فرمود: اگر شخصى به تو ناسزايى گفت و يا تهمتى زد كه در تو نيست، براى خدا از او اعراض كن‌[6].

و در روايتى ديگر آمده كه مقصود از آن غنا و ملاهى است‌[7].

مؤلف: مطالبى كه در دو روايت مجمع البيان آمده از قبيل ذكر بعضى از مصاديق است و آنچه در روايت ارشاد آمده از باب عموميت دادن و تحليل معنا است.

و در خصال از جعفر بن محمد از پدرش از آباء گرامى‌اش (ع) روايت كرده كه امير المؤمنين (ع) فرموده: فرجها به يكى از سه طريق حلال مى‌شوند، يكى نكاح به ميراث و يكى نكاح بدون ميراث، و يكى نكاح به ملك يمين‌[8].

[1] الدر المنثور، ج 5، ص 3.

[2] ( 2 و 3) مجمع البيان، ج 7، ص 99.

[3] ( 2 و 3) مجمع البيان، ج 7، ص 99.

[4] الدر المنثور، ج 5، ص 3 و 4.

[5] ارشاد مفيد، ص 157.

[6] ( 6 و 7) مجمع البيان، ج 7، ص 99.

[7] ( 6 و 7) مجمع البيان، ج 7، ص 99.

[8] خصال، ص 119.