جسته آن را در ميان جامعه انسانى دائر و رسمى بسازد، قرآن كريم در اين باره فرموده:(إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ)[1].

[حكم خدا منطبق با فطرت، هماهنگ با نظام خلقت و همسوى حركت انسان به سوى هدف كمال او است‌]

و خداى تعالى خودش به علت اين انحصار اشاره نموده و فرموده:(فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها لا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ)[2].

پس، به حكم اين آيه، حكم مخصوص خداى تعالى است و معناى اين انحصار اين است كه حكم او معتمد بر خلقت و فطرت و منطبق بر آن است، و با وضعى كه عالم هستى منطبق بر آن است مخالفتى ندارد. و علت اين عدم مخالفت اين است كه خداى سبحان خلق را به عبث نيافريده هم چنان كه خودش فرموده:(أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً)[3]، بلكه خلق را به خاطر غرض‌هاى الهى و غايات و هدفهاى كمالى آفريده، به اين منظور آفريده تا به فرمان فطرت متوجه آن اغراض گردند، و بدان سو حركت كنند، و خلقت و فطرتشان را به اسباب و ادواتى مناسب با اين حركت مجهز فرموده، و از ميان راههايى كه منتهى به آن هدف مى‌شود راهى را برايشان انتخاب كرد و به سوى آن هدايتشان نمود كه پيمودن آن برايشان ممكن و آسان باشد به دو آيه زير توجه كنيد كه يكى مساله هدايت را تذكر داده و ديگرى انتخاب راه آسانتر را خاطر نشان ساخته و مى‌فرمايد:(أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌)[4] و نيز مى‌فرمايد:(ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ)[5].

بنا بر اين، هستى هر موجود در آغاز خلقتش مناسب با آن هدف كمالى بوده كه برايش معين و مهيا شده، و نيز خلقتش مجهز به قوا و ادواتى است كه آن موجود با بكار بستن آن قوا و ادوات مى‌تواند به آن هدفها برسد، و هيچ موجودى نمى‌تواند به كمالى كه برايش مهيا شده برسد مگر از طريق صفات و اعمالى كه خودش بايد كسب كند. با در نظر گرفتن اين معنا واجب مى‌شود كه دين- يعنى قوانين جارى در صفات و اعمال اكتسابى- موبمو با نظام خلقت و فطرت منطبق باشد، چون تنها فطرت است كه هدفهاى خود را نه فراموش مى‌كند و نه با هدفى ديگر

[1] جعل حكم تنها و تنها حق خداى تعالى است. سوره يوسف، آيه 40

[2] پس روى دلت را به سوى دين حنيف كن، دينى كه مطابق با فطرتى است كه خداى تعالى بشر را طبق آن فطرت آفريده، و در آفرينش خداى تعالى تبديلى نيست، و دين استوار هم آن دينى است كه مطابق با نظام خلقت باشد. سوره روم، آيه 30

[3] آيا شما پنداشته‌ايد كه ما به عبث و بيهوده خلقتان كرده‌ايم؟ سوره مؤمنون، آيه 115

[4] پس از خلقت هر موجودى آن موجود را هدايت كرد. سوره طه، آيه 50

[5] و سپس آن راه را آسان قرار داد. سوره عبس، آيه 20