نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 562
كسى را دوست بدارد،
آثار او را هم دوست ميدارد، و رسول خدا 6 از آثار خدا و آيات و نشانههاى اوست،
هم چنان كه همه عالم نيز آثار و آيات او است.
باز اين محبت
هم چنان زياد ميشود و شدت مىيابد، تا جايى كه پيوند دل از هر چيز مىگسلد، و تنها
با محبوب متصل ميكند و ديگر به غير پروردگارش هيچ چيز ديگرى را دوست نميدارد، و
دلش جز براى او خاشع و ظاهرش جز براى او خاضع نميشود.
چون چنين
بندهاى به هيچ چيز بر نمىخورد و در كنار هيچ چيز نميايستد كه نصيبى از جمال و
زيبايى داشته باشد، مگر آنكه آن جمال را نمونهاى از جمال لا يتناهى و حسن بى حد و
كمال فنا ناپذير خدايش مىبيند پس حسن و جمال و بهاء، هر چه هست از آن اوست، اگر
غير او هم سهمى از آن داشته باشد، آن نيز ملك وى است، چون ما سواى خدا آيت او
هستند، از خود چيزى ندارند و اصولا آيت خوديتى ندارد، نفسيت و واقعيت آيت، همانا
حكايت از صاحب آيت است، اين بنده هم كه سراپاى وجودش را محبت صاحب آيت پر كرده، پس
او ديگر رشته محبت خود را از هر چيزى بريده و منحصر در پروردگارش كرده است، او به
غير از خداى سبحان و جز در راه خدا محبت ندارد.
اينجاست كه
بكلى نحوه ادراك و طرز فكر و طرز رفتارش عوض ميشود، يعنى هيچ چيزى را نمىبيند مگر
آنكه خداى سبحان را قبل از آن و با آن ميبيند و موجودات در نظرش از مرتبه استقلال
ساقط ميشوند.
پس صور علميه
و طرز فكر چنين كسى غير از ديگران است، براى اينكه ديگران به هر چيزى كه نظر
ميكنند، از پشت حجاب استقلال نگاه مىكنند، ولى او اين حجاب را پس زده و اين عينك
از چشم برداشته، اين از نظر علم و طرز فكر و همچنين از نظر عمل با ديگران فرق
دارد، او از آنجايى كه غير خدا را دوست نميدارد، قهرا جز تحصيل رضاى او هدفى
ندارد، اگر چيزى ميخواهد و اگر اميدش ميدارد، اگر از چيزى ميترسد، اگر اختيار
ميكند و يا صرفنظر مينمايد و يا مايوس ميشود، يا استيحاش ميكند، يا راضى ميشود، يا
خشمناك ميگردد، همهاش براى خداست.
پس هدفهاى او
با هدفهاى مردم مختلف است، چون او تا كنون مانند ساير مردم هر چه ميكرد به منظور
كمال خود مىكرد، به اين منظور مىكرد كه يك فضيلت انسانى كسب كند، و اگر از كارى
دورى ميكرد و يا از خلقى دورى ميگزيد بدين جهت بود كه آن عمل و آن خلق و خوى رذيله
بود، ولى حالا هر كارى ميكند بدان جهت ميكند كه محبوبش دوست دارد و اگر نمىكند
براى اين نميكند كه محبوبش آن را كراهت دارد، و خلاصه همه هم و غمش محبوب است نه
فضيلتى برايش
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 562