نام کتاب : سیری در سیره ائمه اطهار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 206
اینها همه سؤال است که عرض میکنم ، نمیخواهم بگویم که تاریخ یک
جواب قطعی به اینها میدهد .
نظر جرجی زیدان
جرجی زیدان یکی از کسانی است که معتقد است ابتکار از فضل بن سهل بود
، ولی همچنین معتقد است که فضل بن سهل شیعی بود و روی اعتقاد به حضرت
رضا چنین کاری را کرد . ولی این حرف هم حرف صحیح و درستی نیست [ زیرا
] با تواریخ تطبیق نمیکند . اگر فضل بن سهل آنچنان صمیمی میبود و واقعا
میخواست تشیع را بر تسنن پیروزی بدهد عکس العمل حضرت رضا در مقابل
ولایتعهد اینجور نبود که بود ، و بلکه در روایات شیعه و در تواریخ شیعه
زیاد آمده است که حضرت رضا بافضل بن سهل سخت مخالف بود و بلکه بیشتر
از آن که با مأمون مخالف بود با فضل بن سهل مخالف بود و فضل بن سهل را
یک خطر به شمار میآورد و گاهی به مأمون هم میگفت که از این بترس ، این
و برادرش بسیار خطرناکند ، و نیز دارد که فضل بن سهل نیز علیه حضرت رضا
خیلی سعایت میکرد .
پس تا اینجا ما دو احتمال ذکر کردیم : یکی اینکه ابتکار از مأمون بود
و مأمون صمیمیت داشت به خاطر آن نذر و عهدی که کرده بود ، حال یا بعدها
منحرف شد ، که شیخ صدوق و دیگران این نظر را قبول کردهاند ، و یا به
صمیمیت خودش تا آخر باقی ماند ، که بعضی از مستشرقین اینطور عقیده
دارند . دوم اینکه اصلا ابتکار از مأمون نبود ، ابتکار از فضل بن سهل بود
، که برخی گفتهاند فضل شیعی و
نام کتاب : سیری در سیره ائمه اطهار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 206