3- بعضى مانند سعيد بن المسيّب دايره را از اين هم تنگ‌تر كرده، و گفته است: «صحابى پيامبر (صلى الله عليه و آله) تنها كسانى هستند كه حدّ اقل يك يا دو سال با آن حضرت بوده و در يك يا دو غزوه با رسول خدا شركت جسته‌اند». [1]

اين تعاريف و تعاريف ديگرى كه براى عدم اطاله كلام از نقل آن پرهيز شد، نشان مى‌دهد كه دقيقاً روشن نيست مشمولان اين قداست چه كسانى هستند، ولى اغلب همان معناى وسيع و گسترده را انتخاب كرده‌اند، هر چند در بحث‌هاى مورد نظر ما تفاوت چندانى ايجاد نمى‌كند، زيرا بسيارى از موارد نقض كه در آينده از آن بحث خواهد شد، همانها هستند كه مدّت طولانى با آن حضرت بوده‌اند.

5- انگيزه اصلى عقيده تنزيه‌

با اين كه اعتقاد به قداست فوق العاده صحابه كه از پاره‌اى جهات شبيه به عصمت است، نه در قرآن مجيد آمده و نه در سنّت، بلكه از كتاب و سنّت و تاريخ، ضدّ آن استفاده مى‌شود، و حتّى گفته مى‌شود در قرن اوّل چنين اعتقادى وجود نداشته، بايد ديد چرا و به چه دليل اين مسأله در قرون بعد مطرح شده است.

به نظر مى‌رسد گزينش اين اعتقاد، چند دليل داشته است:

1- خوشبينانه‌ترين فرض همان است كه در بعضى از بحث‌هاى‌

[1]. تفسير قرطبى، جلد 8، صفحه 237.