شاهد اين سخن گفتارى است كه نويسنده تفسير المنار در ذيل آيه وضو براى توجيه كلمات قائلين به غسل گفته است، او مى‌گويد: «كشيدن دست تر روى پاهايى كه غالباً غبارآلود يا كثيف است نه تنها فايده‌اى ندارد، بلكه آن را كثيف‌تر مى‌كند و دست هم آلوده و كثيف مى‌شود.

و فقيه معروف اهل سنّت ابن قدامه (متوفّاى 620 قمرى) از بعضى نقل مى‌كند كه پاها در معرض آلودگى هستند ولى سر چنين نيست بنابراين مناسب است پاها شسته شود و سر مسح گردد. [1] به اين ترتيب اجتهاد و استحسان خود را بر ظاهر آيه قرآن ترجيح داده و مسح را رها كرده و آيه را توجيه غير وجيه كرده‌اند.

ولى اين گروه گويا فراموش كرده‌اند كه وضو تركيبى است از نظافت و عبادت، مسح كردن سر آن هم با يك انگشت كه بعضى فتوى داده‌اند نقشى در نظافت ندارد، همچنين مسح پاها.

در واقع مسح سر و پاها اشاره‌اى است به اين نكته كه شخص وضوگيرنده از فرق تا قدم مطيع فرمان خداست و الّا نه مسح سر موجب نظافت است نه مسح پا.

به هر حال ما تابع فرمان خدا هستيم و حق نداريم با عقل قاصر خود دستورات الهى را تغيير دهيم، هنگامى كه قرآن در آخرين‌

[1]. المغنى ابن قدامه، جلد 1، صفحه 11