شأن نزول:

پيشنهاد معجزه‌

جمعى از مفسران، در شأن نزول اين آيه نقل كرده‌اند كه: عده‌اى از قريش خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله رسيده، گفتند:

تو براى موسى‌ و عيسى عليهما السلام، خارق عادات و معجزات مهمى نقل مى‌كنى، و همچنين درباره انبياى ديگر، تو نيز امثال اين كارها را براى ما انجام ده تا ما ايمان آوريم.

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: مايليد چه كار براى شما كنم؟

گفتند: از خدا بخواه كوه صفا را تبديل به طلا كند، و بعضى از مردگان پيشين ما زنده شوند و از آنها درباره حقانيت دعوت تو سؤال كنيم.

و نيز فرشتگان را به ما نشان بده كه درباره تو گواهى دهند.

و يا خداوند و فرشتگان را دسته‌جمعى با خود بياور! ...

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اگر بعضى از اين كارها را انجام دهم ايمان مى‌آوريد؟

گفتند: به خدا سوگند چنين خواهيم كرد.

مسلمانان كه اصرار مشركان را در اين زمينه ديدند از پيامبر صلى الله عليه و آله تقاضا كردند چنين كند، شايد ايمان بياورند.

همين كه پيامبر صلى الله عليه و آله آماده دعا كردن شد، كه بعضى از اين پيشنهادها را از خدا بخواهد (زيرا بعضى از آنها نامعقول و محال بود) پيك وحى خدا نازل شده، چنين پيام آورد:

اگر بخواهى، دعوت تو اجابت مى‌شود، ولى در اين صورت (چون از هر نظر اتمام حجت خواهد شد و موضوع جنبه حسّى و شهود به خود خواهد گرفت) اگر ايمان نياورند همگى سخت كيفر مى‌بينند (و نابود خواهند شد).

اما اگر به خواسته آنها ترتيب اثر داده نشود و آنها را به حال خود واگذارى ممكن است بعضى از آنها در آينده توبه كنند و راه حق را پيش گيرند.

پيامبر صلى الله عليه و آله پذيرفت و آيات فوق نازل گرديد. [1]

[1] «مجمع‌البيان»، ذيل آيه مورد بحث؛ «بحارالانوار»، ج 9، ص 90؛ «الميزان»، ج 7، ص 324؛ «جامع‌البيان»، ج 7، ص 406؛ «تفسير قرطبى»، ج 7، ص 62؛ «تفسير ابن كثير»، ج 2، ص 170.