چنان گرفتار سوءظن هستند كه:

(... يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ) [1]

هر فريادى از هر جا بلند شود بر ضدّ خود مى‌پندارند.

و يكى از عذابهاى دنيوى آنها همين است.

البته اين نوع سوء ظن براى افراد نادرست طبيعى است زيرا آنها روى اصل «مقايسه به خود» تصور مى‌كنند ديگران از وضع آنان باخبرند و در مقام مجازات و انتقام از آنها مى‌باشند و لذا دائماً مى‌ترسند.

ضرب‌المثل معروف‌

«الْمُرِيبُ خائِف»

يا

«الْخائِنُ خائِف؛

افراد خائن مى‌ترسند» نيز از همين‌جا سرچشمه گرفته است.

2- بدبينى درباره «خلق» گاهى منتهى به بدبينى و سوءظن درباره «خالق» مى‌شود و به اساس اعتقادات دينى انسان نيز سرايت مى‌كند.

گاهى در «عدالت خدا» و گاهى در «قدرت خدا» ترديد مى‌كند!

ممكن است در دعوت پيامبران الهى نيز ترديد كند و در اعماق قلب خود دعوت آنها را يك نوع صحنه‌سازى براى حكومت بر مردم و جلب توده عوام تصور كند، اگرچه ممكن است ظاهراً معتقد به اصول دينى باشد.

عدم تسليم بسيارى از تبهكاران و منافقان در برابر دعوت انبياء نيز ممكن است از همين‌جا ناشى شده باشد.

3- افراد بدبين از صفاى روح غالباً بى‌بهره‌اند زيرا هميشه در دل خود مشغول غيبت افراد ديگرند، و به همين ملاحظه بعضى از علماى اخلاق‌

[1]. سوره منافقون (63) آيه 4.