طبقاتى است و مى‌دانيم يكى از علل فحشاء، فقر و فشار اقتصادى است كه سبب شكست جوانان در تشكيل خانواده و كشانيده شدن آنها به فساد است.

(1) اگر ريشه فقر خشكانيده شود لا اقل بخش مهمّى از فحشاء و فساد اخلاقى از ميان خواهد رفت، آنها كه مقدّمات فقر را در جامعه فراهم مى‌سازند در فساد و انحرافات اخلاقى آن شريك و سهيمند، و عمل آنها گاه با چندين بار عمل منافى عفّت برابرى مى‌كند!

(2) به هر حال اين روايات به روشنى و با صراحت و با تأكيدهاى متعدّد دلالت بر تحريم ربا دارد، و آن را همرديف بزرگترين گناهان از نظر اسلام مى‌شمرد (تا حدّ زناى با محارم و حتّى فراتر)، و با توجّه به گستردگى اين روايات و لحن شديد آنها اگر دليلى بر حرمت ربا جز اين گروه از روايات نبود كافى به نظر مى‌رسيد.

(3)

گروه دوّم: [ملعون بودن دهنده، گيرنده و ...]

رواياتى است كه ربا و تمام كسانى كه به نوعى با آن ارتباط دارند را لعنت مى‌كند.

امير مؤمنان على عليه السّلام مى‌فرمايد: لعن رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم الرّبا و آكله و بايعه و مشتريه و كاتبه و شاهديه؛ [1] پيامبر گرامى اسلام صلى اللّه عليه و آله و سلم در اين روايت «ربا» و پنج طايفه را- كه در ارتباط با ربا هستند- لعنت كرده است:

[1]- وسايل الشيعة، جلد 12، ابواب الربا، باب 4، حديث 3، البته مرحوم شيخ حر عاملى- رضوان اللّه تعالى عليه- در همين باب روايات ديگرى نيز، شبيه اين مضمون از امام صادق (ع) و حضرت على (ع) نقل كرده است، همانطور كه مرحوم محدّث نورى- رحمة اللّه عليه- نيز در مستدرك الوسائل، جلد 13، ابواب الربا، باب 1، حديث 12 روايتى نقل كرده است و اين گروه از روايات در كتب روايى عامّه نيز آمده است، بيهقى در كتاب السنن الكبرى، جلد 5، صفحه 275، روايتى در اين زمينه نقل مى‌كند. نكته جالب اين كه در اين گروه از روايات كه خاصه و عامّه نقل كرده‌اند ربا و متعلقات آن، هم مورد لعن و نفرين خداوند و هم مورد لعنت رسول خدا (ص) و هم مورد نفرين ملائكه خداوند، قرار گرفته است.