(1) اين تعبير در روايات متعدّد ديگرى وارد شده است ولى با اعداد و ارقام مختلف، در بعضى از روايات معادل 33 بار [1] و در روايت ديگر معادل 30 بار [2] و در بعضى معادل 20 بار [3] و در بعضى معادل يك بار [4] عمل منافى عفّت شمرده شده است. همه مى‌دانند اسلام به شدّت با اعمال منافى عفّت برخورد مى‌كند، حال بايد حساب كرد كه زيان و زشتى رباخوارى چقدر زياد است كه درباره آن چنين مى‌گويد و اين از صريحترين دلايل بر حرمت ربا در اسلام است.

(2) در اينجا اين سؤال پيش مى‌آيد كه چرا عددها در روايات مزبور تا اين حدّ متفاوت و مختلف است؟

در پاسخ اين سؤال مى‌توان گفت كه رباها مختلف است همه انواع ربا بد، ظالمانه و زشت است، ولى بعضى از بعضى بدتر و زشت‌تر مى‌باشد و اين تفاوت اعداد، مربوط به تفاوت انواع رباست؛ مثلا رباى اضعاف مضاعف كه شرح آن گذشت با رباى معمولى متفاوت است، و قبح و زشتى آنها يكسان نيست.

و ربا گرفتن از يك انسان بسيار ضعيف كه مثلا براى درمان فرزندش مختصرى وام مى‌گيرد با ربا گرفتن از افرادى كه در چنين شرايط اضطرارى قرار ندارند فرق مى‌كند و اوّلى به مراتب زشت‌تر و ظالمانه‌تر است.

(3) تحميل رباهاى ظالمانه بر يك ملّت بزرگ كه تمام هستى آنها را به باد مى‌دهد با ربا گرفتن از يك فرد فرق مى‌كند، بنابراين همه انواع ربا زشت و ظالمانه و گناه است ولى بى‌شك اين انواع سلسله مراتبى دارد.

(4) امّا چرا مقايسه با اعمال منافى عفّت شده و از آن بدتر شمرده شده است؟

ممكن است از اين نظر باشد كه رباخوارى يكى از عوامل اصلى فقر و اختلاف‌

[1]- مستدرك الوسائل، جلد 13، ابواب الربا، باب 1، حديث 14.

[2]- وسايل الشيعة، جلد 12، ابواب الربا، باب 1، حديث 5.

[3]- وسايل الشيعة، جلد 12، ابواب الربا، باب 1، حديث 6 و 22.

[4]- مستدرك الوسائل، جلد 13، ابواب الربا، باب 1، حديث 8.