1- كسى كه ميهمان رباخوار مى‌شود و از غذايى كه از پول ربا تهيّه شده است با علم و آگاهى استفاده مى‌كند.

2- رباخوار

3- ربا دهنده‌

4- كسى كه ربا را محاسبه مى‌كند.

5- شهود قرارداد ربا.

(1) در هر مورد، كه يك چيز حرام، به اين گستردگى مورد لعن خداوند قرار مى‌گيرد [1] دليل بر عظمت حرمت آن كار، و قبح و زشتى فوق العاده آن است.

كوتاه سخن اين كه اين گروه از روايات نيز دليل بر حرمت ربا و رباخوارى است.

(2)

گروه سوّم: [بدترين و خبيث‌ترين نوع معاملات‌]

رواياتى است كه مى‌گويد: ربا بدترين و خبيث‌ترين نوع معاملات است.

1- قال الباقر عليه السّلام: اخبث المكاسب كسب الرّبا [2]

طبق اين روايت، امام باقر عليه السّلام مى‌فرمايند: «كثيف‌ترين معاملات، معاملات ربوى است.» حتّى از شراب‌فروشى و قمار و فحشاء، كثيف‌تر است.

2- در حديث ديگرى مى‌خوانيم: و من الفاظ رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم الموجزة الّتى لم يسبق اليها: شرّ المكاسب كسب الرّبا. [3]

(3) «از سخنان كوتاه و پرمعنى رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم كه پيش از آن حضرت، سابقه‌

[1]- شراب نيز همينطور است، در چندين روايت وارد شده است كه خداوند در شراب 10 گروه را لعنت كرده است؛ ر. ك. به وسايل الشيعة، جلد 12، ابواب ما يكتسب به، باب 55، حديث 3 و 4 و 5.

[2]- وسايل الشيعة، جلد 12، ابواب الربا، باب 1، حديث 2.

[3]- وسايل الشيعة، جلد 12، ابواب الربا، باب 1، حديث 13 و مستدرك الوسائل، جلد 13، ابواب الربا، باب 1، حديث 1.