زيرا به طور معمول در اين گونه موضوعات در محيطهاى اسلامى كه مسلمانان زندگى مى‌كنند، موردى براى تقيّه پيدا نمى‌شود، تقيّه در جايى است كه انسان منطق روشن و عموم‌پسندى براى اثبات عقيده خود نداشته باشد و مسلّم است اثبات تحريم شرب خمر در يك محيط اسلامى با استفاده از صريح آيات قرآن، كار مشكلى نيست و همچنين مسأله وجوب حجّ تمتّع و يا مسح بر روى پا.

از اين جا روشن مى‌شود كه هرگاه انسان بتواند، مسائل مختلف اجتماعى، سياسى و عقيدتى را كه در سرنوشت جامعه اسلامى مؤثّر است، با استفاده از منطق زنده اثبات كند، نوبت به تقيّه نمى‌رسد، بلكه بايد تقيّه را كنار زد و از حربه منطق استفاده كرد و افراد را آگاه و روشن ساخت، در حقيقت در اين گونه موارد قدرت منطق جانشين قدرت تقيّه مى‌شود.

تفاوت افراد و ظروف:

بررسى دقيق در روايات اسلامى نشان مى‌دهد كه گاهى در يك زمان معيّن همانند دوران خفقان‌بار معاويه و به طور كلّى بنى اميّه و بنى عبّاس، جمعى از ياران ائمّه، سدّ تقيّه را در هم مى‌شكستند و در برابر مظالم آنها به پاخاسته و از مكتب على عليه السلام با وسايل مختلف دفاع مى‌كردند، در حالى كه بعضى ديگر روش تقيّه را انتخاب نموده و ساكت مى‌ماندند.

در اين جا اين سؤال پيش مى‌آيد كه آيا روش دسته اوّل همانند «ابوذر» و «حُجر بن عدى» و يارانش، و «ميثم تمّار» و «رشيد هجرى» و «زيد» و يارانش، و «سعيد بن جبير» و «عبد اللّه بن عفيف ازدى» و «عبد اللّه يقطر» صحيح بوده است و يا روش جمعى ديگر از صحابه و ياران پيشوايان اسلام همانند «سلمان» و «مقداد» و «كميل بن زياد» و «عمّار ياسر»؟ در حالى كه نمى‌توانيم هيچ يك از اين دو دسته را بر خطا بدانيم چرا كه‌