گفتم: پس تمام اين علومهاى قرآنى نزد او بود.

گفت: او از جهان رفته، كجا دست ما به دامنش مى‌رسد؟

گفتم: در ميان فرزندانش جستجو كن! كه اين علوم نزد آنهاست.

گفت: چگونه من به آنها دست پيدا كنم؟

گفتم: بگو ببينم اگر بيابانى باشد و راهنمايانى داشته باشد، آنها برخيزند و بعضى از راهنمايان خود را بكشند و بعضى را بترسانند تا فرار كنند و بعضى هم كه مانده‌اند خود را پنهان سازند و آنها بدون راهنما بمانند و در ميان بيابان سرگردان شوند و هلاك گردند، در باره آنها چه مى‌گويى؟ (و مقصّر كيست و بايد چه كنند؟) گفت: بايد به جهنم بروند! اين را گفت و رنگش پريد، صورتش زرد شد و دانه بهى را كه در دست داشت محكم بر زمين زد به طورى كه متلاشى شد و گفت: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ». [1] اين حديث كه حقايق جالبى را در عبارات كوتاهى بازگو مى‌كند، نشان مى‌دهد كه خطبه مورد بحث در ميان شيعيان عصر امام صادق (ع) معروف بوده و جوانان شيعه به خوبى از آن آگاه بوده‌اند.

2- قرآن و مسائل مستحدثه (جديد)

بعضى ايراد مى‌كنند و مى‌گويند جامعه بشرى در حال دگرگونى است و هر زمان مسائل تازه‌اى مطرح مى‌شود، چگونه قرآن مجيد كه داراى احكام ثابت و غير متغيّرى است، بر جامعه انسانى كه دائما در حال تغيير و تحوّل است تطبيق مى كند؟ و چگونه مى‌تواند پاسخگوى مسائل مستحدثه باشد؟

پاسخ به اين سؤال با توجّه به يك نكته روشن مى‌شود و آن اين كه: در قرآن‌

[1] مستدرك الوسائل، جلد 17، صفحه 245، حديث 13- اين حديث را در كتابهاى فراوان ديگرى نقل كرده‌اند.