همسر توست، مبادا شما را از بهشت بيرون كند كه به زحمت و رنج خواهى افتاد»، و براى اتمام حجت بيشتر حتّى درختى را كه مى‌بايست به آن نزديك نشود به او نشان داد و راه را براى استفاده از ديگر درختان بهشتى در برابر آنها باز گذاشت.

امّا اين رهرو تازه كار كه از مكايد و نيرنگهاى شيطان آگاهى كافى نداشت سرانجام در دام شيطان گرفتار شد و چنان كه امام در ادامه اين سخن مى‌فرمايد:

«دشمن، او را فريب داد چرا كه بر او حسادت مى‌ورزيد كه در سراى پايدار و همنشين نيكان (فرشتگان) است» (فاغترّه عدوّه نفاسة [1] عليه بدار المقام و مرافقة الابرار).

اصولا كار شيطان همين است او تلاش نمى‌كند كه خودش را به پاى نيكان و سعادتمندان برساند او مى‌كوشد نعمتهاى الهى را از ديگران بگيرد و فضاى زندگى را براى آنها تيره و تار كند.

سپس به نكته اصلى اشتباه آدم اشاره مى‌فرمايد و مى‌گويد: «آدم يقين خود را به شك و ترديد فروخت» (فباع اليقين بشكّه) «و عزم راسخى را كه مى‌بايست در برابر وسوسه‌هاى شيطانى به كار گيرد به گفته سست او فروخت» (و العزيمة بوهنه). [2] اين تعبير نيز اشاره به آيه ديگرى از قرآن است كه مى‌فرمايد: «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى‌ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً»، از آدم پيمان گرفته بوديم (كه فريب شيطان را

[1] «نفاسة» در اصل از «نفس» بر وزن «حبس» به معنى «روح» گرفته شده و از آنجا كه «تنفس» مايه حيات است اين واژه در آن به كار رفته است، سپس «منافسه» در معنى تلاش و كوشش براى رسيدن به موقعيّت مهمّى آمده، زيرا انسان به هنگام تلاش و كوشش، نفس و روح خود را به زحمت مى‌اندازد و به همين مناسبت «نفاسة» به معنى حسد و بخل، استعمال شده است. (مفردات، مقاييس اللغة و لسان العرب).

[2] در اين كه ضمير «شكّه» و «وهنه» به چه كسى باز مى‌گردد، دو احتمال وجود دارد:

بسيارى از شارحان نهج البلاغه ضمير را به آدم باز گردانده‌اند يعنى آدم يقين خود را به شك خويش فروخت و عزم راسخ خود را به سستى اراده‌اش مبدّل ساخت. اين احتمال نيز وجود دارد كه ضمير، در هر دو مورد به ابليس برگردد چرا كه شك و وهن را او ايجاد كرد و در واقع اضافه به سبب شده است نه مفعول، امّا احتمال اوّل، صحيحتر به نظر مى‌رسد.