صاحب فصول، اين برداشت را، از قول كسى كه نام وى را نبرده است، به بيشتر علما نسبت داده است.[1] در فوائد الوحيد البهبهانى نيز اين برداشت، از قائلى نامعلوم نقل شده است.[2] صاحب لبّ اللباب، اين برداشت را برگزيده و بر آن، ادّعاى اجماع كرده است.[3] برداشت چهارم. مراد از اين عبارت، توثيق كسانى است كه اصحاب اجماع از آنان روايت كرده‌اند. البتّه مراد قائلان به اين برداشت، توثيق خود اصحاب اجماع نيز هست. در فوائد الوحيد، اين برداشت، توهّم برخى دانسته شده‌[4] و در الفصول الغرويّة نيز به آن اشاره شده است.[5] صاحب مستدرك الوسائل، اين برداشت را برگزيده و براى اثبات آن، قرينه‌ها و دليل‌هايى را ذكر كرده است.[6]

منشأ گوناگونى برداشت‌ها از عبارت كشّى‌

آنچه گوناگونى برداشت‌ها را از عبارت كشّى سبب شده، وجود اختلاف نظر در بيان مقصود از «ما» ى موصول در عبارت: «أجمعت العصابة على تصحيح ما يصحّ عن هؤلاء ...» است؛ زيرا برخى، مراد از آن را «روايت (حكايت) نمودن افراد مذكور» و در نتيجه تصحيح خود اين افراد در حكايت‌ها و روايت‌ها، دانسته‌اند و برخى ديگر، مراد از آن را «روايت (مروى) هاى افراد مذكور» و در نتيجه تصحيح روايت‌هايى كه اينان در سند آنها قرار دارند، انگاشته‌اند.

بر اساس معناى اوّل، تعبير فوق با توثيق افراد مذكور، ملازم است؛ يعنى روايت، از ناحيه آنان صحيح است و چنانچه راويان ديگر نيز ثقه باشند، سند آن روايت، صحيح شمرده مى‌شود.

[1]. الفصول الغرويّة، ص 303

[2]. فوائد الوحيد البهبهانى، ص 29

[3]. لبّ اللباب، ص 471

[4]. فوائد الوحيد البهبهانى، ص 30

[5]. الفصول الغرويّة، ص 303

[6]. خاتمة مستدرك الوسائل، ج 1، ص 58