مفيد بود- مجلسى داشت كه در آن، ميان دانشمندان تمام مذاهب، مناظره صورت مى‌گرفت.[1] بنا بر اين، وجود فضاى فرهنگىِ اصيل و در عين حال، نوآورى‌هاى بسيار در بغداد، موجب جلب توجّه شيخ طوسى به بغداد و مهاجرت وى به آن شهر شد، همچنان كه سنّت سفر براى علم‌آموزى را هم نبايد از نظر دور بداريم. در آن عصر، فقها براى تكميل معلوماتشان به ديگر مناطق اسلامى براى تحصيل و تدريس سفر مى‌كردند، بخصوص بغداد كه مركز خلافت و مركز تمدّن اسلامىِ بزرگ آن روز بود.[2] از اين رو، بغداد، بزرگان نام‌آور و برجسته‌اى را از مذاهب مختلف در خود جاى داده بود.

اين شرايط باعث شد كه عالمان بسيارى و از جمله شيخ طوسى، به بغداد مهاجرت نمودند. البتّه استقرار حكومت آل بويه در بغدادِ آن عصر نيز در اقبال شيخ طوسى به آن شهر، بى‌تأثير نبوده است.

شيخ طوسى رحمه الله با ورود به بغداد، در مجلس درس شيخ مفيد- كه در آن زمان، شيخ متكلّمان و فقيهان شيعه و رئيس آنها شناخته مى‌شد- شركت كرد. او به مدّت پنج سال از درس شيخ مفيد در اصول و كلام استفاده كرد[3] و در همين دوره، تأليف كتاب تهذيب الأحكام را كه شرح كتاب المقنعة ى شيخ مفيد است، آغاز كرد. در اين شرح، تأثير جوّ كلامى بغداد بر شيخ طوسى، مشهود است.

همچنين شيخ طوسى در طول اين مدّت، از درس حسين بن عبيد اللَّه غضايرى (م 411 ق)[4] و محمّد بن احمد بن ابى الفوارس (م بعد 411 ق)[5] و ديگر اساتيد شيعه و اهل سنّت استفاده كرده است، همچنان كه آنان هم از او استفاده بردند و از همين‌

[1]. البداية والنهاية، ج 12، ص 15

[2]. محاضرات عن الشعر الفارسى، ص 97

[3]. طبقات الشافعيّة، ج 4، ص 127

[4]. رجال الطوسى، ص 471

[5]. الأمالى، ج 1، ص 312