از نسخه‌هاى خطّى كتاب مى‌توان به نسخه دست‌خط ملّا محمّد بن قاسم بن شجاع الدين نجفى اشاره كرد كه به سال 1079 ق، نگاشته شده و نزد محمّد على اوردآبادى نجفى است.[1] دو چاپ از اين اثر، در دسترس است. نخست، چاپ غير تحقيقى كه به سال 1370 ق، با مقدّمه محمّد على اوردآبادى و به نام مختصر بصائرالدرجات در نجف اشرف، منتشر شده است و ديگرى، چاپ دفتر نشر اسلامى، با مقدّمه و تحقيق مشتاق مظفّر، به سال 1342 ق، با نام مختصر البصائر.

كتاب، بنا به تصريح بسيارى از رجال‌پژوهان و كتابشناسان، برگزيده بصائر الدرجات سعد بن عبد اللَّه اشعرى و غير از بصائر الدرجات نوشته محمّد بن حسن بن فروخ صفّار (م 290 ق) است كه منتشر شده است.[2] افندى با ملاحظه عبارتى از متن مختصر البصائر، احتمال داده كه اصل آن از محمّد بن حسن صفّار و مختصر البصائر، از سعدبن عبد اللَّه و گزينش مختصر البصائر از حسن بن سليمان حلّى باشد.[3] آقاى مشتاق مظفّر، محقّق كتاب، احتمال افندى را رأيى صواب يافته است. ادلّه وى عبارت‌اند از:

1. با تخريج احاديث المختصر، آشكار شد كه بيشتر احاديث اين كتاب، عيناً (از نظر متن و سند) در بصائرالدرجات صفّار، موجود است. گويى اشعرى از هر باب بصائر، يك يا چند روايت را گزينش كرده و به همان ترتيب كتاب بصائر، در مختصر آورده است.

2. در تمام نسخ خطّى مورد مراجعه، حسن بن سليمان مى‌گويد: «نقلت من‌

[1]. همان‌جا. براى ساير نسخ، ر. ك: مختصر البصائر، تحقيق: مشتاق مظفّر، ص 34( مقدمه).

[2]. روضات الجنات، ج 2، ص 293؛ أمل الآمل، ج 2، ص 66( ش 180)، كشف الحجب والأستار، ص 559( ش 3149)؛ الذريعة، ج 20، ص 182( ش 2496).

[3]. رياض العلماء، ج 1، ص 194.