حقيقى و مشاهده حسّى معصومان عليهم السلام، نگاشته شده كه در ضمن بحث، به مسائلى مانند: معراج جسمانى و برترى امامان بر پيامبران و فرشتگان و مناقب و مقامات آنان نيز پرداخته است.

حلّى، در ابتداى كتاب، سخن شيخ مفيد در أوائل المقالات، در باب مجازى بودن رؤيت معصومان عليهم السلام توسّط محتضر را آورده و سپس، به نقد ديدگاه وى پرداخته است. نويسنده، در اوايل كتاب، پس از طرح دشوارى فهم احاديث اهل بيت عليهم السلام، بر ضرورت تسليم و پذيرش احاديث، و نيز بر ناروايى تأويل احاديثى كه عقل، آنها را در نمى‌يابد، تأكيد ورزيده است.

به اعتقاد وى، با توجّه به اين‌كه احاديث دشوار، ممكن است متضمّن اسرار علوم آل محمّد عليهم السلام باشد، بايسته است كه به خود معصومان، ردّ و ارجاع و از آنان، سؤال شود.[1] نويسنده المحتضر، در اغلب موارد، به مصادر حديثى خود، تصريح كرده است.

از جمله مصادر وى، الكافى (المحتضر، ص 10، 57 و 90)، كتاب‌هاى شيخ صدوق (ص 5، 6، 31، 35، 37، 41، 68، 69، 76، 90 و 134)، تهذيب الأحكام (ص 34)، أمالى الطوسى (ص 6، 29، 82، 93)، المصباح طوسى (ص 11)، بصائر الدرجات (ص 5، 8، 9، 13 و 56)، الاحتجاج (ص 11)، التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام (ص 92)- كه روايت تفسير را از محمّد بن بابويه، با اسناد خود از امام دانسته است-، كشف الغمّة (ص 29)، خطب أميرالمؤمنين عليه السلام، از عبد العزيز بن يحيى جلودى (ص 87)، كتاب القائم عليه السلام، از فضل بن شاذان (ص 4، 5 و 89)، المزار، از محمّد بن عليل حائرى (ص 89)، كتاب حسن بن كبش حسينى (ص 15)، تفسير الثعلبى (ص 102) و مسند ابن حنبل (ص 102) قابل ذكر است. محقّق تهرانى، از وجود نسخه‌اى از المحتضر در

[1]. المحتضر، ص 7.