گزينه را نيز آورده است:

القَصدُ، الإسرافُ.[1]

ميانه‌روى [و در برابر آن‌] زياده‌روى.

اين سخن، اشاره به آن است كه اصلاح الگوى مصرف و ميانه‌روى در آن، مسئله‌اى عقلى است و آنچه را كه اسلام در اين باره آورده، چيزى جز ارشاد به حكم عقل نيست.

گفتنى است كه در باره مفهوم اسراف، چند نكته، قابل توجّه است:

يك. گستره اسراف‌

با عنايت به آنچه در تبيين مفهوم اسراف اشاره شد، مصاديق اين واژه در زندگى فردى و اجتماعى انسان بسيار گسترده است، چنان كه در حديثى از پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است:

فى كُلِّ شَى‌ءٍ إسرافٌ.[2]

در هر چيزى اسراف وجود دارد.

مفهوم اسراف، در هر كارى مى‌تواند تحقّق پيدا كند و هر كارى كه از مرز اعتدال خارج شود، اسراف شمرده مى‌شود، حتّى در وضو گرفتن، اگر كسى، بيش از حد نياز، آب مصرف كند، اسرافكار است.

در روايتى ديگر از امام صادق عليه السلام نقل شده كه مى‌فرمايد:

[1] ر. ك: ح 2.

[2] ر. ك: ح 131.