باشد. اينان، حديث موثّق [1] را از دايره اعتبار، بيرون مي‌کنند و از اين رو، قرينه‌هاي متعدّدي را از دست مي‌نهند. اينان احاديث متعدّد و کاربردي مهمّي، مانند احاديث سَکوني و نُوفِلي در ابواب گوناگون قضا و جزا، و احاديث عمومي و ضابطه‌سازي، مانند «نَهَي النبيِّ عَن بَيعِ الغَرَرِ» و «صَلُّوا کما رأيتُمونِي أُصَلِّي»، از اين قبيل‌اند. توجّه به احاديث و گفته هاى پيشوايان اهل سنّت و حتّى فتاواى فقيهان آنان، افزون بر اين که در برخي جاها، متون قابل اتّکايي در اختيار ما مي‌نهد، در فهم بهتر روايات و فقه شيعه نيز مؤثّر است. در ميان فقيهان گذشته نيز شيخ طوسي و علاّمه حلّي، از بزرگ‌ترين فقيهان شيعه‌اند که به روايات و فقه اهل سنّت، توجّه داشته‌اند. المبسوط و الخلاف، از شيخ طوسي و تذکرة الفقهاء و مختلف الشيعة از علامه حلّي، کتاب‌هاي بزرگ و دائرة المعارف‌گونه در اين زمينه‌اند. ما نمونه‌هايي از به ‌کار گيري روايات اهل سنّت در تصحيح متون تاريخي، تقويت ادعيه و اذکار و زيارات و حتّي شاهد جمع براي حلّ تعارض روايات، سراغ داريم که بي‌توجّهي به هر يک از آنها مي‌تواند در نتيجه‌گيري از احاديث، اثر بگذارد.

چکيده

تتبّع ناقص، زمينه فهم احاديث نايافته را از ما مى‌گيرد و توان دخالت دادن آنها را در آنچه يافته‌ايم، از ميان مى‌بَرَد، در حالى كه محتمل است قيد مهمي براى يافته‌ها باشند. توجّه به گزارش‌هايى که سيره رفتاري پيشوايان معصوم را حكايت مي‌کند، مکمّل تتبّع در سخنان و رفتار امامان است، امّا گاه از آن، غفلت مي‌شود. توجّه به تنها يک دسته از احاديث متعارض، و يا بسنده کردن به احاديث فرقه‌اي خاص، بدون همراه کردن احاديث ديگران، و نيز کنار نهادن احاديث ضعيف السند، برخاسته از ضعف روش پژوهش حديثي است.