كتاب به آنها داده ايم، از قرآنى كه بر تو نازل شده است، شادمان مى گردند زيرا محتويات آن را با آن چه در تورات و انجيل خوانده اند، مطابق و برابر مى يابند.

بنابراين، مقصود از «كتاب» در جمله (وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ) همان كتاب هاى آسمانى است و مقصود از شخصى كه «علم كتاب» پيش اوست، كسى است كه از مضامين آنها آگاهى كامل دارد، خواه نصرانى باشد يا يهودى و يا مسلمان.

در اين صورت تعجب نخواهيد كرد كه روايات شيعه[1] اتفاق بر اين دارند كه مقصود از كسى كه «علم كتاب» نزد اوست اميرمؤمنان على بن ابى طالب(عليه السلام) است و امام باقر(عليه السلام) گفتار خود را ، كه مقصود از آن على(عليه السلام) است، چنين مدلل مى فرمايد:

«إِنَّهُ عالم هذه الأُمّة بعد رَسول اللّه(صلى الله عليه وآله وسلم);[2]

او يگانه عالم و دانشمند بزرگ امت پس از پيامبر است».

مقصود امام، بيان فرد كامل از اين معناى وسيع و كلى است نه بيان فرد منحصر; زيرا نه تنها على(عليه السلام) در اين معناى كلى داخل است; بلكه همه پيشوايان معصوم شيعه، كه آگاهى كاملى از كتاب هاى آسمانى دارند، در اين حقيقت شريكند. در ضمن حديثى تصريح فرموده و مى گويد: «إيانا عنى و على أفضلنا و أوّلنا و خيرنا بعد النبى;[3] مقصود از جمله «كسى كه علم كتاب پيش اوست» همه ما هستيم و اميرمؤمنان نخستين پيشوا و برترين ما و بهترين فرد پس از پيامبر گرامى