فردى نبود; او فرزند اسلام بود ودر آغوش اسلام پرورش يافته بود ودر برآمدن وباليدن نهال اسلام، كه به دست پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله وسلم)كاشته شده بود، رنجهاى بسيار كشيده وخونها نثار كرده بود. ايمان ووجدان پاك على (عليه السلام) اجازه نمى داد در برابر مشكلات اسلام وامور دشوار مسلمانان، مُهر سكوت بر لب نهد وخود را از هر نوع مداخله كنار بكشد.

پايدارى اسلام وگسترش آن در جهان، آشنا ساختن امّت به معارف واصول وفروع دين وحفظ عظمت اسلام در نزد دانشمندان يهود ونصارا كه دسته دسته براى تحقيق در باره اين آيين نوظهور به مدينه مى آمدند، براى امام (عليه السلام) هدف اساسى بود وتا آنجا كه راه به روى آن حضرت باز بود ودستگاه خلافت مزاحم وى نمى شد واحياناً دست نياز به سوى او دراز مى كرد، از رهبرى وراهنمايى مضايقه نداشت وبلكه استقبال مى كرد.

امام (عليه السلام) در نامه اى كه آن را به وسيله مالك اشتر براى مردم مصر فرستاد به اين حقيقت تصريح مى كند وعلّت همكارى خود را با خلفا چنين بيان مى دارد:

«فَأَمْسَكْتُ يَدِي حَتّى رَأَيْتُ راجِعَةَ النّاسِ قَدْ رَجَعَتْ عَنِ الإِسْلامِ يَدْعُونَ إِلى مَحْقِ دِينِ مُحَمَّد (صلى الله عليه وآله وسلم).فَخَشِيتُ إِنْ لَمْ أَنْصُرِالإِسْلامَ وَأَهْلَهُ أَنْ أَرى فِيهِ ثَلْماً أَوْ هَدْماً تَكُونُ الْمُصِيبَةُ بِهِ عَليَّ أَعْظَمَ مِنْ فَوْتِ وِلايَتِكُمُ الّتي إِنَّما هِيَ مَتاعُ أَيّام قَلائِلَ يَزُولُ مِنْها ما كانَ كَما يَزُولُ السَّرابُ».[1]

من در آغازم كار خلفا دست نگاه داشتم (وآنان را به خود وا نهادم)، تا اينكه ديدم گروهى از اسلام برگشته ومردم را به محو دين محمّد (صلى الله عليه وآله وسلم) دعوت مى كنند.ترسيدم كه اگر به يارى اسلام ومسلمانان برنخيزم رخنه يا ويرانيى در كاخ اسلام ببينم كه مصيبت آن براى من بزرگتر است از دورى از حكومت چند روزه اى كه همچون سراب زايل مى گردد.