responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : جبر و اختيار نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر    جلد : 1  صفحه : 61

روى اين اصل متكلّم، غالباً به الفاظ و حروف سخن خود علم اجمالى دارد نه تفصيلى، چون كلمات و حروف را به صورت اجمال قصد مى كند ولى آن كس كه از چند عنصر، مركبى را مى سازد به يك يك آن عناصر، علم تفصيلى دارد زيرا هر يك از آنها را به طور تفصيل قصد مى كند.

بنابراين، اصل علم به فعل، و كيفيت آن، تابع وجود قصد در فاعل، و شيوه آهنگ آن است.

ب: ه[1]رگاه اراده خدا بر تحقق چيزى تعلق بگيرد كه اراده انسان نيز بر آن تعلق گرفته باشد، مثلاً هر دو بخواهند جسمى را حركت دهند در اين صورت اين حركت از سه حال بيرون نيست:

1. تنها مخلوق قدرت خدا باشد.

2. تنها مخلوق قدرت انسان باشد.

3. هر دو قدرت در پيدايش آن تأثير بگذارند.

فرض دوم مستلزم ترجيح مرجوح بر راجح است، زيرا قدرت خدا بالاتر از توان انسان است و بر آن رجحان دارد، چگونه مى توان تصور كرد كه قدرت غالب و برتر، مغلوب قدرت غير برتر گردد؟

فرض سوم مستلزم آن است كه شىء واحد، معلوم دو علت باشد و آن نيز غير صحيح است.


[1] محقّق طوسى در پاسخ اين استدلال چنين گفته است: «والايجاد لا يستلزم العلم إلاّ مع اقتران القصد فيكفى الاجمال» : ايجاد آنگاه مستلزم علم است كه با قصد همراه باشد و در اين صورت نيز علم اجمالى به فعل كافى است(كشف المراد، ص 190; شرح تجريد فاضل قوشچى، ص 447).

نام کتاب : جبر و اختيار نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر    جلد : 1  صفحه : 61
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست