«وُجُودُ السَّبيلِ إلى إتيانِ ما أُمرُوا بهِ، وَتَرْكِ ما نَهُوا عَنْهُ».[1]

«براى انسان راه انتخاب گشوده است، تا اين كه اوامر الهى را انجام داده و از نواهي و محرمات الهى اجتناب نمايد».

د: از آنجا كه اعتقاد به تفويض موجب وهن و سستى در قدرت الهى است و اعتقاد به جبر، مستلزم توصيف خداوند حكيم به ظلم است، امام باقر(عليه السلام)خطاب به حسن بصرى فرمود:

«إيّاكَ أنْ تَقُولَ بِالتَّفْويضِ فَإنَّ اللّهَ عَزَّ وَجَلَّ لَمْ يُفَوِّضِ الأمْرَ إلى خَلْقِهِ وَهْناً وَضَعْفاً وَلا أجْبَرَهُمْ عَلى مَعاصِيهِ ظُلْماً».[2]

«مبادا قائل به تفويض شوى، زيرا خداوند ضعيف وناتوان نبود كه امر ايجاد و آفرينش را به بندگان خود واگذار نمايد و نيز بندگان خود را از روى ظلم، بر معاصى مجبور ننموده است».

مكتب تفويض و يا وانهادگى

تا اينجا با ريشه هاى انديشه اختيار در ميان امت اسلامى آشنا شديم ولى متأسفانه گروهى از متكلمان اسلامى بر اثر افراط در نقد انديشه جبر و گريز از پى آمدهاى نادرست آن، در درك ماهيّت اختيار انسان راه افراط پيموده و انديشه تفويض ووانهادگى انسان به خويشتن را مطرح كرده اند.

در اين عقيده، انسان از نظر وجود قائم به خدا است ولى از نظر فعاليت هاى فكرى و كارهاى جسمانى، مستقل بوده و متكى به خود مى باشد.