از مطالب ياد شده پيرامون مكتب اگزيستانسياليسم و افكار و انديشه هاى رهبران آن روشن گرديد كه محور اصلى بحثهاى اين مكتب انسان است كه از ويژگيهاى ياد شده در زير برخوردار است:
1. هستى انسان بر ماهيت او مقدّم است.
2. انسان در آغاز آفرينش هيچ حقيقت و ماهيتى ندارد ماهيت او همان است كه از طريق عمل به دست مى آورد.
3. انسان قواعد و ارزشهاى اخلاقى خود را مى آفريند و به غايات و انگيزه هاى خود ارزش و اعتبار مى بخشد.
4. انسان مسئول ساختمان جسمى و روحى و موقعيت تاريخى خود مى باشد.
5. مهمترين شاخص وويژگى انسان «آزادى» است كه هيچ محدوديتى از نظر اصول اخلاقى، قوانين دينى و مقررات اجتماعى ندارد.
نخست يادآور مى شويم كه عمده ترين اشكالى كه دامن گير اين مكتب شده است «افراط گرايى» در باره انسان و مطلق انگارى او مى باشد اين اشكال در افكار و انديشه هاى سارتر و «اگزى هاى مادى» نمايان تر مى باشد به طورى كه انديشه «انسان مدارى» او به «انسان خدايى» منتهى گرديده است اگر چه
[1] درباره انديشه هاى فلسفى سارتر به فصل هاى 8، 9، 10 فلسفه معاصر رجوع نماييد.
نام کتاب : جبر و اختيار نویسنده : سبحانى، شیخ جعفر جلد : 1 صفحه : 400