است او به آنچه انجام مى دهيد آگاه است.[1]

با توجه به آياتى كه ترجمه آنها را در بالا يادآور شديم به خوبى روشن مى شود كه مقصود، آفرينش زيبا و حكيمانه و هماهنگ پديده هاى عالم هستى مى باشد كه وجود آنها از قلمرو اراده و قدرت انسان بيرون است و انسان مى تواند به مشاهده آنها بپردازد(آفرينش انسان و ديگر پديده هاى عالم طبيعت) و اين آيات كريمه بيانگر نظم شگفت انگيز و حكيمانه عالم هستى مى باشند كه علم و فلسفه نيز اين اصل قرآنى را تأييد نموده است.

بنابراين افعال انسانى مورد نظر اين آيات نيست تا گفته شود چون بسيارى از كارهاى انسان بر خلاف حكمت و «اتقان» بوده و زيبا و نيكو نمى باشد، نمى تواند منسوب به آفريدگار هستى باشد.

البته ما هرگز با انديشه تفويض موافق نيستيم و افعال انسان را نيز از جمله پديده هاى عالم هستى مى دانيم كه از قلمرو آفرينش الهى بيرون نمى باشند و هستى آنها به اراده و قدرت الهى وابسته است (نه بدان صورت كه طرفداران جبر مى گويند) ولى با اين حال، آيات ياد شده كه طرفداران تفويض به آنها استدلال كرده اند; هيچ گونه دلالتى بر مدعاى آنان ندارند، زيرا همان گونه كه يادآور شديم اين آيات ناظر به افعال انسانى نمى باشد امّا اين مسأله، كه چگونه شرور در عالم هستى و قبايح در كارهاى انسان به خدا نسبت داده مى شود، در حالى كه خدا مبدأ خير و نيكى است؟ بحث ديگرى را مى طلبد كه از حوصله بحث ما بيرون است.[2]