به صورت يك موجود مُدرِك پديد آمد، پيوسته، فطرت او اين ندا را سر داده و او با گوش جان آن را مى شنيد.

بنابراين فطرت ووجدان يكى از عوامل ظهور اين انديشه بر صفحات ذهن متفكران بشمار مى رود.

اگر از وجدان و فطرت صرف نظر كنيم خردمندان جهان كه براى زندگى فردى و اجتماعى انسان، اصولى را ارائه داده اند، طرفدار اصل اختيار بوده اند، زيرا بدون پذيرفتن اصل اختيار، هر نوع قانونگذارى و بازخواست و كيفر و پاداش، بيهوده و لغو مى باشد.

اصولاً اساس تمام شرايع الهى بر اصل اختيار استوار است و هدف نهايى شرايع آسمانى، تربيت و تهذيب نفوس انسانها است، اگر تمام شئون انسان از پيش ساخته و پرداخته است و او بايد به طور اجبار، طريق مشخصى را طى كند و سر سوزنى نمى تواند از آن تخطّى نمايد، در اين صورت بعثت پيامبران، بى اثر و بيهوده خواهد بود.

فيض الهى كه به نام شريعت از زمان نوح(عليه السلام) آغاز شده و همه پيامبران الهى بر تزكيه و تعليم افراد بشر اهتمام ورزيده اند، بر صحت و قبول اين اصل، استوار است و آن اين كه تمام انسانها قابل تزكيه و تربيت مى باشند و با دريافت تعاليم والاى پيامبران الهى، مى توانند خود را به عاليترين مقامات انسانى برسانند.

پيامبران الهى، علم و اراده خدا را محيط و قديم مى دانند و همه چيز را نوشته در لوح محفوظ معرفى مى كنند و آشكارا مى گويند:

(ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَة فِي الأَرْضِ وَلا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلاّ فِي كِتاب مِنْ )