اگر نگوييم كه مردان بزرگ حوادث تاريخ را مى سازند لااقل بايد قبول كنيم كه نهضت ها و انقلاب ها را از قوه به فعل مى آورند، تاريخ حيات هيچ ملتى از تاريخ حيات مردان بزرگشان جدا نيست، در لحظات حساس سياسى پيوسته چشم مردم به سوى كسى است كه آنان را نجات دهد، يك بحران در امور اجتماعى و سياسى طبعاً توجه مردم را به رهبر افزايش مى دهد اميد مردم به حل يك بحران، با اميد به ظهور يك رهبر نيرومند و هشيار كه بر دشواريها و خطرات فايق آيد; همراه است. بحران هر چه قوى تر باشد اشتياق به رهبر شايسته اى كه بر آن فائق آيد، نيرومندتر مى شود.[1]

حريت و آزادى انسان

از بخشهاى گذشته نا استوارى انديشه ماركسيسم در تحليل و تفسير حوادث و تحولات تاريخ روشن گرديد و دانستيم كه انسان و غرايز و افكار او در حركت تاريخ، نقش فوق العاده اى دارند و به عبارت ديگر: انسان تنها تماشاگر رخدادهاى اجتماعى نبوده و دست بسته تسليم جبر حركت تاريخ نمى باشد بنابراين در تأثير «آزادى» انسان در سرنوشت خود و جامعه جاى هيچ گونه شك و ترديدى نيست حتّى اگر فرض كنيم كه نوابغ در دگرگون ساختن ورق تاريخ، از خود مايه اى نمى گذارند و فقط ضروريات اجتماعى جديد را كه در حال تكوين است زودتر از معاصران خود درك مى كنند، ولى اين كار را با كمال «حريت و آزادى» انجام مى دهند آنان به عنوان آرمان خواهى زير بار مسئوليت رهبرى مى روند. به گونه اى كه مى توانند مسئوليت را نپذيرند.