و نيز با توجه به اصول مسلم عقلى كه قطعاً مورد قبول قرآن نيز هست، مى تواند نظر واقعى قرآن را در مسأله جبر و اختيار و هدايت و ضلالت به دست آورد و ما براى رعايت اختصار از بررسى تفصيلى آن خوددارى مى كنيم و دامن سخن را در مورد اين گروه كوتاه مى نماييم، و به بررسى آيات ديگر كه تحت عنوان دوم قرار مى گيرند، مى پردازيم.

هماهنگى آغاز و انجام آفرينش انسان از نظر هدايت و ضلالت[1]

دومين دسته از آيات قرآنى كه در بحث هدايت و ضلالت بايد مورد بررسى قرار گيرد; آياتى است كه انسانها را از نظر آفرينش به دو دسته تقسيم مى كند و سرانجام انسان را از نظر هدايت و ضلالت هماهنگ با سرآغاز آفرينش او مى داند و بر اين باور است كه هر كس در زندگى دنيوى خود همان راهى را مى رود كه آفرينش او اقتضاء مى نمايد.

ما تنها به يكى از روشن ترين آيات قرآن در اين باره، بسنده مى كنيم:

1. (كَما بَدأَكُمْ تَعُودُونَ * فَريقاً هدى وَفَريقاً حَقَّ عَلَيهِمُ الضَّلالَة)(اعراف/29ـ30).

«همان گونه كه خداوند شما را آفريده است; به سوى او باز مى گرديد. گروهى هدايت يافته و گروهى ديگر گمراهى آنان حق و حتمى است».