10. هم نشينى و رفاقت با افراد ناشايسته

از آنجا كه روز قيامت پرده ها كنار زده مى شود و هر چيزى، چهره واقعى خود را نمايان مى سازد (يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِر)و گمراهان از هدايت يافتگان، و ظالمان از صالحان و عدالت خواهان باز شناخته مى شوند و هر كس نتايج اعمال خود را مشاهده مى كند، ظالمان و ستمگران از مشاهده سرانجام تلخ و نكبت بار خود به شدّت نگران شده و از شدّت ناراحتى دست خود را به دندان مى گزند و مى گويند:

(يا لَيْتَنى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً * يا وَيْلَتى لَيْتَنى لَمْ أَتَّخِذْ فلاناً خَليلاً * لَقَدْ أَضَلَّنى عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنى وَكانَ الشَّيْطانُ لِلإِنْسانِ خَذُولاً).[1]

«اى كاش با پيامبر خدا همراه مى شدم، واى بر من اى كاش با فلان فرد ناشايسته رفاقت و دوستى نمى كردم، او مرا از راه قرآن كه براى هدايت من نازل شده بود، گمراه ساخت و شيطان خوار و رها كننده انسان مى باشد».

از آيات ياد شده به روشنى به دست مى آيد كه گمراهى انسان نيز مانند هدايت او معلول عوامل خاصى است و از طرز تفكر و نوع برخورد او با حق، و آرمانهاى بلند الهى انسانى سرچشمه مى گيرد، و قدرت و اراده او در تحقّق اين عوامل نقش مهم و كارسازى دارد.