نتيجه گيرى

از آنچه گذشت با معانى مختلف هدايت از ديدگاه قرآن آشنا گشتيم و دانستيم كه تنها نوع اخير آن كه آن را هدايت ويژه مؤمنان نام نهاديم، مورد بحث در هدايت و ضلالت مى باشد و اين نوع هدايت و ضلالت است كه يكى از انگيزه هاى عقيده جبر به شمار مى رود و طرفداران نظريه جبر، آن را صد در صد وابسته به خواست و اراده خدا مى دانند و ظاهر برخى از آيات قرآن نيز هماهنگ با اين نظريه است و ما براى روشن شدن نظريه واقعى قرآن در اين باره، لازم است در فصل آينده پيرامون دو موضوع زير بحث كنيم:

1. هدايت يافتگان و عوامل هدايت آنان.

2. گمراهان و عوامل گمراهى آنان.

آنگاه به بررسى آياتى كه هدايت و ضلالت را منوط به مشيت الهى مى دانند، بپردازيم.