اراده و خواست خدا اين بود كه اگر آنان در عقيده و رفتار خود تغيير دهند، اين سرنوشت را تغيير داده، محو نمايد(يَمْحُو اللّه ما يَشاء ويُثبِت) و از طرفى چون خداوند بر همه چيز از قبل آگاه است از وقوع اين حادثه نيز آگاه بوده و مى دانسته كه قوم يونس با اختيار و آزادى خود، در رفتار خود تجديد نظر كرده و طريق هدايت را برمى گزينند ودر نتيجه از عذاب، رهايى يافته و تا وقتى كه اجل حتمى (مسمى) آنان را فرا رسد، به حيات خود ادامه مى دهند(وَعِنْدَهُ أُمّ الكِتابِ).

تفسير و تحليل ياد شده در باره خود يونس نيز جارى مى گردد، زيرا او نيز پس از آن كه به عللى از قوم خود روى برتافت و بر كشتى سوار شد و براى نجات كشتى و سرنشينان آن از خطر ماهى بزرگى كه آن را تهديد مى كرد، به قيد قرعه به دريا افكنده شد و آن ماهى او را بلعيد، سرنوشت او اين بود كه براى هميشه در شكم ماهى باقى بماند، ولى اين يك سرنوشت و اجل محتوم نبود بلكه مشروط به اين بود كه به دعاء و تسبيح خدا روى نياورد، امّا اگر چنين مى كرد سرنوشت او نيز تغيير مى نمود، و چون حضرت يونس راه دعا و تسبيح را بركزيد، از آن خطر نجات يافت و قرآن نيز در اين باره مى فرمايد:

(فَلَوْلا أَنّهُ كانَ مِنَ الْمُسْبِحينَ * لَلَبِثَ في بَطْنِهِ إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ)(صافات/143ـ144).

«اگر او (يونس) از تبسيح كنندگان نمى بود تا روز قيامت در شكم ماهى باقى مى ماند».

در اين جا مناسب است حديثى را از امام صادق(عليه السلام) درباره علت برداشته شدن عذاب از قوم يونس است، يادآور شويم: