پاسخ از استدلال به آيات

از اينجا پاسخ استدلال به آيات قرآن نيز روشن مى شود زيرا آيه اوّل (مَا اللّه يُريدُ ظُلْماً لِلْعِباد) با توجه به ما قبل آن كه مربوط به تعذيب اقوام گنهكار است، نه مربوط به اراده تشريعى است و نه مربوط به كارهاى ارادى انسان بلكه مفاد آيه اين است كه خداوند در كيفر و پاداش هرگز به بندگان خود ظلم نمى كند.

و به عبارت ديگر اين آيه بيانگر اصل «عدل» كه يكى از صفات فعلى خدا است مى باشد بنابراين منظور از اراده، در اين آيه، اراده تكوينى است كه از فعل خدا ( پاداش و كيفر) انتزاع مى گردد و هيچگونه ارتباطى با اراده تشريعى و كارهاى ارادى انسان ندارد.

برخى در پاسخ گفته اند مقصود اين است كه خداوند بندگان خود را به ظلم و ستمگرى امر نمى كند بنابراين مقصود از كلمه «اراده» امر و فرمان است[1] ولى اين برداشت و تفسير با ظاهر آيه هماهنگ نيست و پاسخ صحيح همان است كه بيان گرديد.

امّا آيه دوم و سوم نيز هيچ ارتباطى با مدعاى معتزله ندارد زيرا اين آيات راضى نبودن خدا را نسبت به كفر و فساد بيان مى كند نه اراده تكوينى خدا را.

پاسخ اشكال از ديدگاه روايات

جاى مسرت است كه اين اشكال در روايات اهل بيت(عليهم السلام) مطرح گرديده و به آن پاسخ داده شده است و حاصل پاسخ روايات اين است كه هيچ