همين دليل قرآن مؤمنين را مسئول كنترل نفس خود و خانوادۀ خود مى‌داند و به آنها دستور اكيد مى‌دهد كه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً»[1] و در حديث نيز آمده است: «كلكم راع و كلكم مسؤول عن رعيته»[2]

پدر و مادر به عنوان اولين مربيان فرزندان خود و بر اساس دستور صريح قرآن و بيان ائمۀ هدى (ع) مسئوليت اصلى بار تربيتى فرزندان را عهده دارند. شانه خالى كردن از اين مسئوليت مهمّ از آسيب‌هاى جدى خانواده است كه امروزه با توجه به اشتغال والدين در خارج از منزل و نيز مشكلاتى كه فرزندان در زمان تحصيل متحمل مى‌شوند معمولاً پدر و مادر در برابر فرزندان خود كمتر احساس مسئوليت مى‌كنند و همه اين مسئوليت را به نوعى به گردن نهاد آموزش و پرورش و يا نهادهاى ديگر اجتماعى مى‌اندازند و اين خود بزرگ‌ترين تهديد براى خانواده‌هاى امروزى است.

آسيب‌هاى حقوقى والدين

از نظر اسلام، همان گونه كه براى فرزندان حقوق خاصى بر عهدۀ پدر و مادر مى‌باشد، متقابلاً والدين هم حقوقى دارند كه فرزندان بايد در خانواده نسبت به آنها مراقبت كامل را داشته باشند.

مراعات اين حقوق در بينش اسلامى از چنان اهميتى برخوردار است كه در صورت پايمال شدن آنها، والدين مى‌توانند فرزندان خود را «عاق» كنند، و عاق والدين شدن در اسلام از گناهان بسيار بزرگى است كه جز با رضايت والدين بخشيده نخواهد شد. در اينجا براى توضيح بيشتر، توجه شمار را به مضمون آيه 23 از سورۀ مباركه اسراء جلب مى‌كنيم كه بطور مستقيم رهنمودهايى را در همين زمينه بيان فرموده است:

پروردگارت فرمان داد كه به جز او را پرستش نكنيد و به پدر و مادر نيكى نماييد. هرگاه يكى، يا هر دوى آنها نزد تو به كهنسالى (پيرى) رسيدند، به آنها اُف هم نگوييد و آنها را از خود دور مگردانيد و با آنان سخنان خوب و پسنديده بگوييد.[3]

[1] تحریم، آیه6.

[2] صحیح مسلم، ج6، ص8، بیروت.

[3] اسراء، آیه 23.