ستمگران گرفتار مىگردند (تفسير نمونه، 13/ 121- 117). از احاديث معصومين (ع) نيز همين معنا برمىآيد. طريق
عبور افراد، بنابر ايمان و عمل دنيوى آنها، متفاوت است. برخى همچون برق مىگذرند و
برخى همچون تندباد و برخى همچون دويدن اسب و ... (تفسير
نورالثقلين، 3/ 353).
آنان
كه به جهنّم مىروند، بر چند دستهاند:
گروهى
سرانجام رهايى مىيابند و به بهشت مىروند؛ ولى توقّف آنها در جهنّم طولانى است.
گروهى ديگر، هر چند سزاوار توقّفى بيشترند، به شفاعت شفيعان (شفاعت) مشمول لطف
خداوند مىشوند و به بهشت مىروند.
كسان
ديگرى نيز هستند كه بر اثر بزرگى گناه، در جهنّم جاودان مىمانند. از اين كساناند
كافران (آل عمران/ 116)، منافقان (مجادله/ 17- 14)، كسى كه گناه سراسر وجودش را
گرفته (بقره/ 81)، كسى كه مؤمنى را به عمد و ناحق كشته (نساء/ 93)، رباخواران
(بقره/ 275)، ستمپيشگان (مؤمنون/ 102 و 103) و برخى كسان ديگر.
بنابر
اعتقاد مشهور علماى شيعه، علّت اصلى خلود در جهنّم، كفر است. پس مىتوان گفت كسانى
كه در دوزخ جاودان مىشوند، عمل آنها به كفر بازمىگردد و در حقيقت، اين كسان در
شمار كافراناند.
اگر
كسى مؤمن باشد و به خدا معرفت داشته باشد، هيچ گاه جاودانه در جهنّم نمىماند،
بلكه اگر به علّتى جهنّمى شود، پس از كيفر ديدن و پاك شدن، رها مىشود و به بهشت
راه مىيابد (اوائل المقالات، 55).
عذاب
جهنّميان به دو صورت است: عذاب جسمانى و عذاب روحانى. (عذاب) جهنّميان نه مىميرند
و نه زندگى مىكنند؛ بلكه همواره در حالتى ميان حيات و ممات به سر مىبرند (طه/
74) و پيوسته به گناه خود معترفاند (زمر/ 71) و اظهار پشيمانى مىكنند؛ ولى
پشيمانى آنها پذيرفته نيست (تحريم/ 7).